بررسی مهارت های فرایند تدریس فایل ورد (word)

بررسی مهارت های فرایند تدریس فایل ورد (word) دارای 56 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد بررسی مهارت های فرایند تدریس فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

طراحی برنامه تدریس فرایندی است که طی آن برنامه کار معلم در طول تحصیلی مشخص میشود هر معلمی چنانچه بخواهد در کار خود موفق باشد باید برای یک سال تحصیلی برنامه ای مدون و زمان بندی شده تدارک ببیند و تا آنجای که امکان دارد همه چیز را از قبل پیش بینی کند برای طراحی یکسال تحصیلی باید آن را به اجزاء کوچکتر تجزیه کنیم .واحدهای زمانی یک سال تحصیلی عبارتند از :
کل سال تحصیلی که معمولا' نه ماه است و از مهر هرسال شروع میشود و تا پایان خرداد ماه سال بعد ادامه مییابد
سه ثلث تحصیلی که هر یک سه ماه بوده و به ترتیب عبارتند از ثلث اول
( مهر – آبان – آذر ) ثلث دوم (دی _ بهمن – اسفند) و ثلث سوم (فروردین – اردیبهشت – خرداد سال بعد )بدیهی است هر ماه نیز از چهار هفته (هفته های اول_دوم _سوم_چهارم)تشکیل شده است .
کوچکترین جزءسال تحصیلی روز و ساعتی است که معلم تدریس می کندزمان بندی یک درس برای یک سال تحصیلی:
برای زمان بندی یک درس برای یک سال تحصیلی دو عامل را در نظر می گیریم . یکی تعدادجلساتی که در هفته به هر درس اختصاص می یابد و دیگری تعداد صفحه های کتاب درسی با رعایت پیچیدگی مفاهیم .
معمولاً وزارت آموزش و پرورش هر سال جدول ساعات درسی را برای کلیه درسها رسماً معین می کند.مدارس نیز طبق آن جدول برنامه هفتگی درس ها را تهیه و تنظیم می کنند . معمولا در سها طی جلسات 45دقیقه ای توسط معلمان تدریس می شود.

پاورپوینت قوانین کارگری در مورد حقوق و دستمزد وپاداش فایل ورد (word)

توجه : این پروژه به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

پاورپوینت قوانین کارگری در مورد حقوق و دستمزد وپاداش فایل ورد (word) دارای 40 اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در Power Point می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل پاور پوینت پاورپوینت قوانین کارگری در مورد حقوق و دستمزد وپاداش فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

---

لطفا به نکات زیر در هنگام خرید

دانلود پاورپوینت قوانین کارگری در مورد حقوق و دستمزد وپاداش

توجه فرمایید.

1-در این مطلب، متن اسلاید های اولیه 

دانلود پاورپوینت قوانین کارگری در مورد حقوق و دستمزد وپاداش

قرار داده شده است

2-به علت اینکه امکان درج تصاویر استفاده شده در پاورپوینت وجود ندارد،در صورتی که مایل به دریافت  تصاویری از ان قبل از خرید هستید، می توانید با پشتیبانی تماس حاصل فرمایید

3-پس از پرداخت هزینه ، حداکثر طی 12 ساعت پاورپوینت خرید شده ، به ادرس ایمیل شما ارسال خواهد شد

4-در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل اسلاید ها میباشد ودر فایل اصلی این پاورپوینت،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

5-در صورتی که اسلاید ها داری جدول و یا عکس باشند در متون زیر قرار داده نشده است

---

بخشی از متن پاورپوینت قوانین کارگری در مورد حقوق و دستمزد وپاداش فایل ورد (word) :

اسلاید 1 :

روشهای ثبت هزینه دستمزد ایام مرخصی

• در بعضی از واحد های تولیدی دستمزد ایام مرخصی پس از استفاده کارکنان از مرخصی استحقاقی یکجا به حسابهای سربار منظور می گردد . این نحوه عمل موجب می شود بهاء تمام شده محصولات تولید شده در ماهی که کارکنان از مرخصی استفاده نموده اند افزایش یابد این افزایش بهاء دو دلیل دارد:

اسلاید 2 :

• الف – طبق قانون کار به کارگران در مدت مرخصی استحقاقی حقوق پرداخت می شود . به این ترتیب هر کارگر با انجام 11 ماه کار 12 ماه حقوق دریافت می کند .
• بنا براین هزینه دستمزد ایام مرخصی کارگر در مقابل کار انجام نشده خواهد بود . این موضوع بهاء تمام شده محصولات ساخته شده در ماه استفاده از مرخصی را افزایش خواهد داد.

اسلاید 3 :

• ب – معمولا در زمان مرخصی کارگر از حجم تولید کاسته می شود و با کاهش حجم تولید به علت ثابت بودن بسیاری از اقلام هزینه بهاء تمام شده محصولات ساخته شده در این مدت افزایش می یابد .
• بر اساس این روش در ابتدای هر دوره مالی حقوق و دستمزد ایام مرخصی کارگران برآورد می شود و در پایان هر ماه که لیست حقوق و دستمزد تهیه می شود ، هزینه حقوق و دستمزد محاسبه شده به حساب کنترل حقوق و دستمزد بدهکار و حساب ذخیره دستمزد ایام مرخصی بستانکار می شود.

اسلاید 4 :

• در ضمن هزینه دستمزد ایام مرخصی کارکنانی که به طور مستقیم در یا غیر مستقیم در تولید کار می کنند به حساب کنترل سربار ساخت و یا سربار اداری و تشکیلاتی و سربار توزیع و فروش بدهکار و در مقابل حساب کنترل هزینه حقوق و دستمزد بستانکار می شود .

اسلاید 5 :

• هنگام پرداخت دستمزد ایام مرخصی نیز ثبت زیر انجام می شود :
• ذخیره دستمزد ایام مرخصی 00000
• صندوق ( بانک ) 00000
• بابت پرداخت دستمزد کارگرانی که از مرخصی استفاده کرده اند.

اسلاید 6 :

• طبق قانون کار در ایام تعطیلات رسمی مانند عید نوروز ، روز مبعث و مانند اینها مزد کامل کارگران باید به آنها پرداخت شود . روز جمعه نیز جزء تعطیلات رسمی است . اگر کارگری در روز جمعه کار کند علاوه بر اینکه 40 درصد فوق العاده جمعه کاری دریافت می کند از یک روز تعطیلی غیر از جمعه با استفاده از مزد نیز می باید استفاده کند و یا به جای استفاده از روز تعطیلی 40 درصد فوق العاده به 140 درصد افزایش می یابد .

اسلاید 7 :

• معمولا در پایان دوره مالی یا پایان هر فصل به مناسبتهای مختلف مبلغی به عنوان عیدی و پاداش به کارگران و کارکنان پرداخت می شود . پرداخت پاداش ممکن است به صورت مبلغی ثابت برای هر کارگر و یا بر حسب گروه شغلی و یا بر مبنای درصدی از سود، نسبتی از حقوق ماهیانه و یا سایر مبالغ محاسبه شده دیگر باشد . پاداش ممکن است برای هر یک از کارکنان مبلغی ثابت باشد و یا از سالی به سال دیگر تغییر کند . حداقل مبلغ عیدی و پاداش کارگران معمولا در پایان هر سال بر مبنای حقوق و دستمزد توسط هیات دولت تعیین می گردد . اما هیات مدیره می تواند مبلغی بیش از حداقل تعیین شده تحت همین عنوان به کارگر بپردازد .

اسلاید 8 :

• زمان و چگونگی منظور نمودن پاداش در حسابها از اهمیت ویژه ای برخوردار است . چنانچه مبلغ پاداش سالانه از آخرین ماه دوره مالی در حسابها منعکس شود ، بهاء تمام شده محصول در آن ماه افزایش قابل توجهی خواهد یافت به همین دلیل بهتر است مبلغ پاداش را در طول دوره مالی به طور یکنواخت به محصولات دوره سر شکن نمود لذا در ابتدای هر دوره مالی هنگام برآورد بودجه دستمزد مبلغ پاداش سالانه نیز بر اساس تجربیات سال گذشته پیش بینی می گردد سپس پاداش ماهانه را محاسبه و به حساب کنترل حقوق و دستمزد بدهکار و به حساب ذخیره پاداش بستانکار می نمایند .

اسلاید 9 :

• حساب کنترل حقوق و دستمزد 00000000000
• حساب ذخیره پاداش 000000000000
• ثبت پاداش ;;ماه به حساب ذخیره پاداش
• پاداش کارکنان قسمتهای مختلف بر حسب محل کارشان به حساب سربار ساخت ، سربار اداری و تشکیلاتی و سربار توزیع و فروش منظور می گردد .

اسلاید 10 :

• حساب کنترل سربار ساخت 0000
• حساب کنترل سربار اداری و تشکیلاتی 0000
• حساب کنترل سربار توزیع و فروش 0000
• حساب کنترل هزینه حقوق و دستمزد 000000
• بابت ثبت تسهیم پاداش ;;. ماه در حسابها

مقاله سامانیان فایل ورد (word)

مقاله سامانیان فایل ورد (word) دارای 24 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله سامانیان فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله سامانیان فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله سامانیان فایل ورد (word) :

سامانیان

سامانیان (261 – 395 ق / 874 – 1004 م) یکی از دودمان‌های ایرانی بودند که تقریبا بر تمامی سرزمین‌های خراسان، هیرکان، مکران، سیستان، خوارزم و کرمان حکومت کردند و باعث رشد و شکوفائی زبان فارسی دری شدند.
گستره فرمانروایی سامانیان
پایتخت بلخ
بخارا
زبان‌(ها) فارسی
مذهب تسنن، اسلام
دولت امپراتوری
امیر
یحیی بن اسد (اولین)
عبدالملک بن نوح (آخرین)
دوره تاریخی خاورمیانه
– تأسیس 874
– انقراض
1004
مساحت
– 928 2850000کیلومترمربع (1100391مایل‌مربع)

نابودی حکومت طاهریان
از بین رفتن حکومت طاهریان و ضعف و ناتوانی تدریجی که از غلبه ترکان در دستگاه خلافت پدید آمد، سرزمینهای خاوری خلافت را از نفوذ خلیفه و از امکان به کار بستن قدرت عملی او آزاد کرد. در چنین ایمنی و آسودگی که به ویژه دوری از بغداد آن را بی دغدغه می‌ساخت، سرزمین فرارود که از عهد طاهریان یا پیش از آن به آل سامان واگذار شده بود، به رهبری فرماندهان این خاندان، مرکز یک دولت قدرتمند شد و خراسان و ری، و مدتی هم، جرجان، طبرستان، و سیستان، از سوی خلیفه یا به حکم پیروزی و غلبه، به قلمرو آنها پیوست. با آن که پیروزی این خاندان بر جرجان، طبرستان و سیستان همیشگی نبود و چندان دوام نداشت، ولی خراسان و فرارود در بخش عمده دوره فرمانروایی آنها، از مداخله مستقیم کارگزاران خلیفه آزاد ماند و باقی مانده دنیای باستانی ایران، در شکل اسلامی خود، در همه این سرزمینها، زندگی تازه ای یافت.
سامانیان
خاندان سامانی از مردم بلخ و از نوادگان بهرام چوبین ساسانی بوده و آیین زردشتی داشتند، سامان خدا بنیان گذار اعلی خانواده از روشناسان محل و فرمانروای بلخ بود . اسد والی عربی خراسان در نیمه قرن هشتم با سامان دوست شد . سامان دین اسلام را برگزید و نام پسر خود را اسد گذاشت . پسران اسد اشخاص با کفایتی بودند و در قرن نهم عهد مامون عباسی به حکمرانی محلی فرارود و هرات برگزیده شدند. مانند: علی در سمرقند، احمد در فرغانه و الیاس در هرات . ابراهیم پسر الیاس بود که بعدها به سپهسالاری دولت طاهری ایران رسید . احمد حاکم فرغانه در 874 فوت، و نصر پسرش در سمرقند جانشین او گردید. اسمعیل برادر نصر حاکم بخارا شد و همین شخص است که بعدها دولت حسابی سامانی را در سال 892 بعد از مر نصر رفت و درسمرقند پایه ذاشت .
نصر یکم بنیانگذار سلسله سامانی
بنیانگذار این سلسله، نصر اول و گروهی از فرمانروایان برجسته آن، توانسته بودند دورانی از آرامش نسبی را برای ایرانیان فراهم آورند، ولی البته همه آنان چنین نبودند و همیشه نیز چنین نبود. ثبات این سرزمین با کوششهایی که توسط مرداویج زیاری برای بازگرداندن طرز حکومت پیش از اسلامی صورت گرفت و همچنین با افراط کاریهای دینی پادشاه با شکوه سامانی، نصر دوم در اواخر زندگی خود به مذهب اسماعیلی گروید و از این راه خود را با دستگاه خلافت درگیر کرد، در صورتی که این دستگاه در حقیقت تکیه گاه عمده این سلسله به شمار می‌رفت. با وجود این، حتی پیش از آن که نشانه سقوط سامانیان در نتیجه کشمکشهای ایشان با خاندانهای زمیندار با نفوذ یعنی «دهقانان» و خاندانهای مأموران رسمی پدیدار شود و نیز در نتیجه جنگهای درون خاندان خود ایشان و بالاخره با گسترش قدرت آل بویه در باختر و جنوب باختری ایران آشکار شود، تحولی در نوار باختری منطقه نفوذ ایشان به دست آمد که چهره جهان اسلامی را از سده پنجم هجری / یازدهم میلادی به بعد کاملاً تغییر داد. مدت درازی مجاهدان در راه ایمان، بار جنگهای دفاعی را در مرزهای امپراتوری بیزانیس بر دوش داشتند و تقریباً همه ساله با هجومهایی که به «حمله‌های تابستانی» معروف شده بود، در سرزمینهای آل بویه پیشروی می‌کردند، ولی هیچ پیشرفت بزرگی برای مردم ارتدوکس و آیین آناتولی به دست نمی آمد. در فرارود و کناره دره فرغانه نیز با همسایگان غیر مسلمان زد و خوردی صورت می‌گرفت. که از این میان تنها بهره عمده‌ای که در نبرد سامانیان با همسایگانشان نصیب ایشان شد، گرفتن طراز «تلاس» در 280 ق / 893 م بود. همسایگان نامبرده شده؛ قَرَه خانیان یا ایلخانان «هر دو نام عنوانهایی است که داشتند» بودند؛ که بر ترکان قَرلُق فرمانروایی داشتند. کشور ایشان پس از انقراض دومین فرمانروایی گؤک تؤرکها (=کوک تؤرک‌ها، ترکان آسمانی ) به وجود آمده بود، که خیلی زود پاره پاره شد، به صورت دولتهای کوچکی درآمد که روابط آنان با یکدیگر خیلی هم دوستانه نبود.
زبان فارسی در دوره سامانیان
سامانیان ایجادگر دومین نو ایرانگرائی تاریخ تمدن ایران بودند و در شکل‌گیری فرهنگ، تمدن و دانش در ایران پس از اسلام نقش بسزائی دارند.
در دوره سامانیان، زبان فارسی از پیشرفت و شکوفایی زیادی برخوردار شد. با آن که سامانیان در کارهای اداری زبان عربی را به کار می‌بردند و آن را شعار وحدت خلافت می‌شمردند، امکان آن را فراهم آوردند تا شاعران فارسی دری همچون رودکی «وفات در 329 ق / 940 – 1 م» و دقیقی «حدود 325 – 70 ق / 935 – 80 م» از نخستین کسانی باشند که با گونه‌ای از زبان ملی خود که از تکمیل و آمیختن لهجه ‏های محلی گوناگون فراهم آمده بود مطلب بنویسند. این زبان در دربار سامانیان پذیرفته شد و سرانجام به عنوان زبان فارسی نوین گسترش پیدا کرد که با اندکی تغییرات آوایی تا زمان حاضر بر جای مانده‌است. فارسی نوین به خط عربی نوشته شد و رفته رفته هر چه بیشتر واژه‌های عربی به آن راه یافت که این امر تا اندازه ای نتیجه پیشرفت جهانی تمدن اسلام بوده‌است.
پادشاهان سلسله سامانی
نام و لقب نه تن از پادشاهان این سلسله با توالی و مدت حکومتشان، از این قرار است:
1 سامان خدا
2 اسد بن سامان
3 یحیی بن اسد
4 نصر اول
5 اسماعیل بن احمد، معروف به امیر ماضی (295 – 279 ه‍.ق.)
6 احمد بن اسماعیل، معروف به امیر شهید (301 – 259 ه‍.ق.)
7 نصر بن احمد، معروف به امیر سعید (331 – 301 ه‍.ق.)
8 نوح بن نصر، معروف به امیر حمید (343 – 331 ه‍.ق.)
9 عبدالملک بن نوح، معروف به امیر رشید (350 – 343 ه‍.ق.)
10 منصوربن نوح، معروف به امیر سدید (365 – 350 ه‍.ق.)
11 نوح بن منصور، معروف به امیر رضی (387 – 365 ه‍.ق.)
12 منصور بن نوح (389 – 387 ه‍.ق.)
13 عبدالملک بن نوح (389 – 389 ه‍.ق.)
14 ابراهیم بن منصور (389 – 390 ه‍.ق.)

سامانیان
«261 – 395 ق / 874 – 1004 م»
پیشینه ی مختصری از سامانیان
سامانیان که منسوب به سامان خداه، دهقانی زرتشتی از نواحی بلخ و به قولی سمرقند و مالک قریه سامان در آن نواحی بودند، از زمان خلافت مأمون در خراسان، یعنی اندک مدتی پیش از روی کار آمدن طاهریان، در قسمتی از ماوراء النهر حکومتهای مستقل کوچکی را که به حکم خلیفه به آنها واگذار شده بود، به عهده داشتند.
آنها نسب خود را – به دنبال به دست گرفتن قدرت – به بهرام چوبینه، سردار معروف عهد ساسانیان می‏رساندند.
روی کار آمدن سامانیان
انقراض حکومت طاهریان و ضعف و فترت تدریجی که از غلبه ترکان در دستگاه خلافت پدید آمد، سرزمینهای شرقی خلافت را از نفوذ خلیفه و از امکان اعمال قدرت عملی او آزاد کرد.
در چنین ایمنی و فراغی که به ویژه دوری از بغداد آن را بی دغدغه می‏ساخت، ولایت ماوراءالنهر که از عهد طاهریان یا پیش از آن به سامانیان واگذار شده بود، تحت رهبری امیران این خاندان، مرکز یک دولت قدرتمند شد و خراسان و ری، و مدتی هم، جرجان، طبرستان، و سیستان، از جانب خلیفه یا به حکم استیلاء و غلبه، ضمیمه قلمرو آنها شد. با آن که استیلای این خاندان بر جرجان، طبرستان و سیستان مستمر نبود و چندان دوام نداشت، ولی خراسان و ماوراء النهر در بخش عمده دوره امارت سامانیان، از مداخله مستقیم عمال خلیفه آزاد ماند و باقی مانده دنیای باستانی ایران، در شکل اسلامی خود، در تمام این نواحی، حیاتی تازه یافت.
اوضاع قلمرو خلافت در دوره ی سامانیان
مؤسس این سلسله، نصر اول و عده‏ای از فرمانروایان برجسته آن، توانسته بودند دورانی از آرامش نسبی را برای ایرانیان فراهم آورند، ولی البته همه آنان چنان نبودند و همیشه نیز چنان نگذشت.
ثبات این سرزمین با کوششهایی که توسط مرداویج زیاری برای بازگرداندن شیوه ی حکومت ایران پیش از اسلام صورت گرفت و همچنین با افراط کاریهای دینی پادشاه با شکوه سامانی، نصر دوم ، که در اواخر زندگی خود به مذهب اسماعیلی گرویده بود و از این راه خود را با دستگاه خلافت درگیر کرده بود، در صورتی که این دستگاه در حقیقت تکیه گاه عمده این سلسله به شمار می‏رفت.
با وجود این، حتی پیش از آن که نشانه های سقوط سامانیان در نتیجه کشمکشهای ایشان با خاندانهای زمیندار و با نفوذ یعنی «دهقانان» و خاندانهای مأموران رسمی و نیز در نتیجه نزاعهای داخلی و بالاخره توسعه قدرت آل بویه در باختر و جنوب باختری ایران ، آشکار شود، تحولی در نوار غربی منطقه نفوذ سامانیان حاصل شد که چهره جهان اسلامی را از سده پنجم هجری / یازدهم میلادی به بعد کاملاً تغییر داد.
مدت درازی مجاهدان در راه ایمان، بار جنگهای دفاعی را در مرزهای امپراتوری بیزانیس بر دوش داشتند و تقریباً همه ساله با هجومهایی که به «حمله‏های تابستانی» معروف شده بود، در سرزمینهای آل بویه پیشروی می‏کردند، ولی هیچ پیشرفت بزرگی عاید مردم ارتدوکس مذهب آناتولی، نمی‏شد.
در ماوراءالنهر و کناره دره فرغانه نیز با همسایگان غیر مسلمان زد و خوردی صورت می‏گرفت. که از این میان تنها بهره عمده‏ای که در مبارزه سامانیان با همسایگانشان ، قَرَه خانیان یا ایلکخانان ، نصیب ایشان شد، تسخیر طراز «تلاس» در 280 ق / 893 م بود.
اسلام در زمان سامانیان
وضع عمومی پایدار در مرز شمالی سامانیان که جنگهای خونین در آنجا بسیار کمتر از آناتولی اتفاق می‏افتاد، سبب آن شد که مجاهدان مرز نشین به وظایف تبلیغ دینی بپردازد که سخت تحت نفوذ اهل تصوف و تشیع بود.
در حالی که یونانیان – حتی تا زمان حاضر – خود را تقریباً به صورت کامل مصون از پذیرفتن تبلیغات اسلامی نشان داده‏اند، ترکانی که در مرزهای سامانیان ساکن بودند – اغلب شمن پرست و گروه اندکی مسیحی و بنابراین غیر وابسته به یک دین جهانی – به دور از هر گونه مشکلی با وسایل مسالمت آمیز؛ دین اسلام درآمدند. شک نیست که پشتیبانی سامانیان از مبلغان و رباط نشینان، عامل عمده‏ای در این پیشرفت دین اسلام بوده است که بدون این پشتیبانی هرگز ممکن نبود چنین پیشرفتی حاصل شود.
سامانیان، از این لحاظ و همچنین از لحاظ ترویج و تشویقی که از ادبیات فارسی می‏کردند که صلح را در قسمت عمده‏ای از ایران برقرار سازند، نقش عمده‏ای در تاریخ جهان داشته‏اند.
جهان اسلامی گرویدن ترکان را به دین اسلام که بعدها عملاً دین همه اقوام ترک شد؛ به ایشان مدیون است. در عین حال، به علت علاقه فراوان سامانیان به مذهب تسنن، همین مذهب میان ترکان رواج یافت و بعدها سبب شد که در جهان اسلام به صورت روز افزون این مذهب غالب باشد.
البته عده ای هم بر این عقیده هستند که از آنجایی که سامانیان که در مسلمان کردن اقوام ترک در شرق قلمرو خلافت فعلیت می کردند ، خود اهل تسنن بودند لذا ترکها را هم به همین مذهب در می آوردند.
با همه این احوال، باید گفت که سامانیان با مسلمان کردن ترکان، زمینه را برای سقوط خود فراهم کردند و قرلقها به زودی ماوراءالنهر سامانیان را زیر فشار قرار دادند. علمای دینی که فرمانروایان سامانی برای رو به رو شدن و جنگ با ترکان، تأیید آنان را خواستار شده بودند، چنان فتوا دادند که ترکان مهاجم نیز مسمانانی درستند و برای جنگیدن با ایشان نمی‏توانند به جهاد فتوا دهند.
بدین ترتیب دولت سامانی که نمی‏توانست در برابر ترکان مهاجم مقاومت ورزد، در سالهای 389 – 94 ق / 999 – 1004 م، رو به زوال رفت و سرانجام منقرض شد و سرزمینهای شمال جیحون به تصرف قره خانیان درآمد.
وارث سامانیان در جنوب جیحون غزنویان بودند که نسبتشان به سرباز مزدور ترکی می‏رسید. نام آنها مأخوذ از نام پایتخت ایشان، غزنه، واقع در سرزمینی است که اکنون افغانستان نام دارد.
پیشینه ی حکمرانی سامانیان در ماوراء النهر
سامان خدای، نیای بزرگ آل سامان، فرزندی به نام اسد داشت.
خود اسد چهار پسر به نامهای:
نوح، احمد، یحیی و الیاس داشت.
در زمان خلافت مأمون، غسان بن عباد، حاکم خراسان، دستور داشت تا پسران اسد را به فرمانروایی شهرهای خراسان برگمارد.
بنابراین وی هر یک از آنان را والی شهری از شهرهای خراسان نمود؛ سمرقند را به نوح و فرغانه را به احمد، چاچ را به یحیی و هرات را به الیاس سپرد.
پس از برکناری غسان بن عباد، در زمان حکومت طاهر ذوالیمینین در خراسان، بنا به سفارش خلیفه، علاوه بر این که جایگاه پسران اسد همچنان محفوظ ماند، کارهای بزرگ دیگری نیز به آنان سپرده شد.
چنان که الیاس به فرمان طلحه بن طاهر، علاوه بر حکومت هرات، والیگری کرانه سیستان را نیز به دست گرفت و ابراهیم بن الیاس، به سپهسالاری اردوی طاهریان رسید.
در بین فرزندان اسد، احمد به نیک سرشتی، آزمودگی و خرد شهرت داشت.
احمد هفت پسر به نامهای:
نصر، یعقوب، یحیی، اسماعیل، اسد و حمید داشت ، که بزرگترین آنها نصر و مشهورترینشان، اسماعیل بود.
فرمانروایان سامانی
نصر بن احمد سامانی
نصر بن احمد سامانی «250 – 279 ق / 864 – 892 م»
روی کار آمدن نصر بن احمد
در سال 250 ق / 864 م، نصر بن احمد، فرزند ارشد اسد، از سوی معتمد خیلفه عباسی، فرمان حکومت سمرقند و در 261 ق / 874 م، فرمانروایی تمام کرانه‏های ماوراء النهر را به دست گرفت.
صدور این فرمان از طرف خلیفه برای نصر، مصادف با فروپاشی خاندان طاهریان در خراسان بود.
از طرفی دیگر خلیفه عباسی امید داشت که با صدور چنین فرمانی، جلوی پیشرفت یعقوب لیث صفاری را در خراسان بگیرد.
نصر ، سمرقند را تختگاه خویش ساخت و برادرش اسماعیل را به جانشینی خود به بخارا فرستاد و به این ترتیب هر کدام از برادران را کارگزار شهری نمود.
رویارویی نصر و اسماعیل سامانی
خروج رافع بن هرثمه که روزگاری بر نواحی شمال خراسان چیره بود، طرح دوستی‏اش با اسماعیل سامانی و همچنین بدگویی سخن چینان نزد احمد، موجب بروز کدورت بین این دو برادر شد.
نصر با لشکری از سمرقند به قصد تنبیه اسماعیل عازم بخارا شد و از سوی دیگر اسماعیل هم برای مقابله با او از رافع بن هرثمه یاری خواست. لیکن کار به جنگ نکشید و با وساطت رافع اختلاف رفع شد.
با این همه، چندی بعد اسماعیل از ارسال مال خراج به سمرقند خودداری کرد و نصر بار دیگر برای تنبیه برادر لشکرکشی کرد.
در بین اختلاف دو برادر، حمایت و علاقه عامه، بیشتر متوجه نصر بود که از طرف خلیفه فرمان امارت داشت و گویی مردم اسماعیل را به چشم شورشگری یاغی تلقی می‏کردند، چنان که در شهر «پیکند» مردم از دادن آذوقه و علوقه به لشکر او اِبا کردند.
در جنگی که بین دو برادر روی داد (275 ق / 888 م) نصر مغلوب و اسیر شد. با این همه، اسماعیل، در معامله با برادر، متانت و نجابت فوق العاده‏ای نشان داد.
چنان که در پیش او با ادب و تواضع از اسب فرود آمد، دست برادر را بوسید و با احترام بسیار او را به سمرقند باز گردانید.
نصر هم که تا چهار سال پس از این واقعه در قید حیات بود، بی آن که به او متعرض شود، همچنان امارت اسمی تمام ماوراء النهر را برای خود حفظ کرد. رفتار نجیبانه اسماعیل با نصر، به حیثیت و اعتبار خاندان سامان افزود.
بخارا به ویژه بعد از وفات نصر «279 ق / 892 م» ، مرکز قدرت قابل ملاحظه‏ای شده بود چنانکه چندی بعد نیز فرمان خلیفه برای اسماعیل صادر شد و او به جای برادر بر تمام ماوراء النهر امارت یافت.

اسماعیل بن احمد سامانی
اسماعیل بن احمد سامانی «امیر دادگر – امیر ماضی» « 295- 279 ق / 907-892 م»
بسیاری از تاریخ نگاران، سال 279 ق / 892 م، یعنی سال برپایی حکومت امیر اسماعیل را، تاریخ واقعی سلسله سامانیان دانسته‏اند، در حالی که گروهی دیگر، نصر بن احمد را یکی از امیران این سلسله به حساب آورده و به این ترتیب خاندان سامانیان را ده تن نگاشته‏اند.
موقعیت بخارا پیش از به حکومت رسیدن اسماعیل سامانی
اسماعیل بن احمد در فرغانه به دنیا آمد و در آغاز کار، از جانب برادرش، نصر، حکومت بخارا را به دست گرفت و این امر به درخواست اهالی بخارا بود که از هرج و مرج حاکم بر شهر خویش به نصر بن احمد، شکایت کرده بودند؛ در واقع مقارن با درگیریهای یعقوب لیث صفاری با خلیفه، امیر سمرقند که با انقراض طاهریان، حفظ ماوراء النهر را پس از تهدید صفاریان بر عهده خویش می‏دانست، عده‏ای از لشکریان خود را از بخارا به سرحد خراسان گسیل کرد تا در کرانه جیحون از تجاوز احتمالی صفاریان سیستان جلوگیری کنند. در نزاعی داخلی که بین سپاه ارسالی در گرفت، فرمانده لشکر به قتل رسید و به ناچار لشکر بدون هیچ نتیجه‏ای به بخارا بازگشت.
حاکم بخارا، احمد بن عمر، که از سوی نصر بن احمد در آن جا ولایت داشت، از بیم مؤاخذه امیر سامانی، بخارا را ترک گفت و شهر در دست سپاهیان خوارزم و خوارج محلی دچار هرج و مرج شد.
برای مدتی، شهر به دست حسین بن طاهر طائی غارت شد و چندی بعد نیز خوارج محل به بهانه هوا خواهی یعقوب لیث صفاری بر آن جا مسلط شدند.
بالاخره یکی از فقهای معتبر آن دیار به نام؛ ابو عبدالله بن ابی حفص، که ریاست عامه بخارا با او بود،
از نصر بن احمد درخواست کرد تا والی با کفایتی به آنجا گسیل دارد تا آن ولایت را از هرج و مرج برهاند. نصر نیز برادر خود اسماعیل را که در دستگاه او در اداره امور قدرت و کفایت لازم را از خود نشان داده بود به آنجا فرستاد «رمضان 260 ق / جولای 874 م».
حکمرانی اسماعیل سامانی در بخارا
به هر حال در اوایل کار، مشکل عمده اسماعیل، تحریکات ماجراجویانی محلی و مسأله راهزنان بود. اشخاص ناراضی در بخارا، دزدان را تحریک و تقویت می‏کردند و آنان نیز در اطراف بخارا به طور مستمر به دستبرد و غارت اموال مشغول می‏شدند.
امیر سامانی برای دفع اشرار، از محتشمان و دهقانان ولایت که نا امنی محل، بیشترین زیان را بدانان می‏رساند، یاری جست.
زمانی هم که به کمک آنها به غائله دزدان خاتمه داد، برای آن که این دهقانان «ملاکین محلی» را معارض قدرت خود نیابد، برخی از سرکردگانشان را به سمرقند نزد برادر فرستاد.
در هر حال از آن پس اسماعیل در بخارا به بسط قدرت پرداخت و در معامله با دربار سمرقند، چنان که باید اظهار اطاعت و انقیاد نمی‏کرد.
به طوری که رافع بن هرثمه، سر کرده صعلوکان عرب که هم عنوان امارت داشت و هم مقارن آن ایام از جانب طاهریان بغداد بر ضد صفاریان در خراسان علم شده بود، بنای دوستی نهاد و خوارزم را نیز ضمیمه قلمرو خویش ساخت.
پیشرفتهای اسماعیل بر نصر که از سوی خلیفه امارت ماوراء النهر را داشت ، گران تمام شد تا آن که در جنگی که در 275 ق / 888 م بین دو بردار رخ داد، نصر مغلوب اسماعیل شد و از آن پس معترض اسماعیل نگشت.
فرمان حکمرانی ماوراء النهر برای اسماعیل از سوی خلیفه با وفات نصر در 279 ق / 892 م و با توجه به رفتار نجیبانه اسماعیل با برادرش و همچنین اعتبار و حیثیتی که آل سامان به دست آورده بود، خلیفه فرمان حکمرانی بر ماوراء النهر را برای اسماعیل فرستاد «محرم 280 ق / آوریل 893 م».
این امارت ، به امارت استیلا معروف گشت و از آن پس نیز با اظهار مجدد اطاعت و انقیاد در حق خلیفه، امارت ماوراءالنهر در خاندان سامانیان موروثی شد. این که بعد از امارت نصر، بخارا به جای سمرقند، تختگاه سامانیان شد، ظاهراً تا حدی بدان سبب بود که بخارا نزدیکترین شهر به سرحد خراسان و ماوراء النهر بود و به قول اصطخری، «هر کس آن جا می‏بود، خراسان را روبه روی خویش داشت و ماوراء النهر را پشت سر خود».
دو فرمان حکمرانی برای ماوراء النهر
با وجود، استقلال امارت ماوراء النهر برای اسماعیل، از همان اوایل با ماجرای عمرو لیث صفاری مواجه شد که طمع به فرمانروایی ماوراء النهر داشت.
در واقع عمرو، واقع بین تر از برادر و همچنین طالب صلح با خلیفه بود. وی به دنبال جنگهایی که در «ثغر» هند کرد و هدایایی که برای معتضد خلیفه فرستاد، بدین ترتیب با وعده و وعید خلیفه فرمان ولایت ماوراء النهر به نام عمرو لیث صفاری صادر کردکه متضمن عزل ضمنی امیر سامانی بود، دریافت کند و به این ترتیب خلیفه با این فرمان که موجب خرسندی فوق العاده عمرو لیث ‏شد،
در واقع قلمرو سابق طاهریان را که ماوراء النهر هم جزو آن محسوب می‏شد، به صفاریان سیستان می‏داد و در عوض او می‏بایست با اتکاء به این فرمان، و با خدعه یا شمشیر، به هر نحوی که بود، آن خطه را از تصرف امیر سامانی خارج کند.
اجراء فرمان که البته بدون برخورد و جنگ با امیر سامانی غیر ممکن به نظر می‏رسید و باطناً خلیفه هم از صدور آن راضی و خشنود نبود. ناگزیر جنگ بین عمرو لیث صفاری و امیر اسماعیل سامانی در گرفت که در این بین عمرو که مغلوب و اسیر شد.
واقع آن بود که بر حسب روایت طبری، در تمام ماوراء النهر، مردم و به ویژه طبقات نجبا و دهقانان،
طالب آرامش و صلح بودند و به همین سبب به حکومت خاندان سامانیان بیشتر از ماجراجویان صفاری، که دوام دولت خود را به جنگ و شمشیر وابسته می‏دانستند رغبت نشان می‏دادند.
به خصوص که مردم در ماوراء النهر، مطمئن بودند که به رغم فرمانی که خلیفه برای عمرو لیث فرستاد، میل باطنی و قلبی او با اسماعیل بوده و البته نظم و امنیت مملکت بر دست سامانیان که عمال رسمی خلیفه و جانشینان رسمی آل طاهر بودند، بیشتر تأمین می‏شد تا به وسیله صفاریان که تا اندازه‏ای مخل امنیت آنان محسوب می‏شدند و در عین حال از نظر خلیفه هم تا حدودی یاغی شناخته می‏شدند.
در حقیقت در ماوراء النهر، عام و خاص سامانیان را می‏خواستند. به خصوص که شهرت عدالت، نرمخویی و جوانمردی اسماعیل هم باعث شد تا عده زیادی از لشکریان صفار نیز به امیر سامانی علاقه مند شوند.
جنگهای امیر اسماعیل سامانی
• جنگهای امیر اسماعیل در داخل قلمرو سامانی
رویارویی عمرو لیث صفاری با امیر اسماعیل سامانی
در یک تلاقی که بین اسماعیل با بخشی از سپاه عمرو لیث در حدود جنوب رود آموی رخ داد «286 ق / 899 م»، سردار لشکر عمرو، به نام محمد بن بشیر و به قولی محمد بن لیث، مغلوب و کشته شد و لشکرش نیز به اسارت درآمد. اما امیر بخارا که در این موارد همیشه نجابت انسانی و عدالت جوانمردانه از خود نشان می‏داد، اسیران را بدون «فدیه» آزاد کرد و بدین گونه برتری اخلاقی خود را نیز بر عمرو ثابت کرد.
این اقدام میل و علاقه عده زیادی از نام آوران سپاه عمرو را نیز به جانب اسماعیل کشانید و چون امیر صفاری حاضر نشد از نصیحت آنان پیروی کند و از عزیمت جنگ باز ایستد، عده زیادی از آنان، پیش از شروع جنگ بیعت خود را با عمرو نقض کردند و جمعی هم در طی نبرد که نزدیک بلخ روی داد «287 ق / 900 م» به اردوی اسماعیل ملحق شدند. همین قضیه شکست عمرو و پس از آن اسارت او را باعث شد و خلیفه که باطناً از این شکست راضی بود، مسرت خود را اعلام و طی فرمانی، قلمرو ماوراء النهر را به اسماعیل واگذار نمود. بدین گونه غلبه اسماعیل بر عمرو لیث که خطر صفاریان را از سر خلافت دور کرد، امیر سامانی را نزد خلیفه محبوب نمود و از این رو خراسان هم به قلمرو او افزوده شد.
چنان که سیستان نیز هر چند در دست اخلاف عمرو باقی ماند، ولی از سوی خلیفه ضمیمه قلمرو سامانی شد.
رویارویی داعی علوی با امیر اسماعیل سامانی
اما در جرجان، سید محمد بن زید داعی علوی، که صاحب طبرستان و دیلم بود با امیر سامانی به منازعه برخاست و پنداشت که بعد از عمرو لیث، می‏تواند خراسان را به حوزه طبرستان ملحق کند.
از این رو از طبرستان به جرجان لشکر آورد تا کارگزاران اسماعیل را از خراسان بیرون کند.
امیر بخارا نیز لشکری بسیار، به همراه یک تن از سرداران خویش به نام؛ محمد بن هارون، که از طبقات عامه بیرون آمده بود، به دفع وی گسیل داشت.
در جنگی که در نزدیکی جرجان بین دو سپاه روی داد، نخست محمد بن هارون شکست خورد، اما چون لشکر طبرستان در تعقیب او پراکنده شدند، وی بازگشت و این بار در نبردی خونین، شکست سختی بر سپاه علوی داد، چنان که محمد بن زید داعی به سختی مجروح شد، پسرش زید هم به اسارت درآمد «287 ق / 900 م» پس از آن ، خلیفه امارت این ولایات را به سامانیان سپرد.
جدایی ری از قلمرو سامانی
محمد بن هارون که از سوی امیر سامانی، امارت جرجان و طبرستان یافت، چندی بعد در صدد کسب استقلال برآمد و بر بخارا یاغی شد.
همچنین ری را به دعوت و تشویق ناراضیان آن دیار از دست عمال سامانیان گرفت. «289 ق / 902 م»
اما خلیفه که ولایت ری را با حکومت قزوین و زنجان، به امیر سامانی داده بود، تمام این نواحی را به امارت «خراسان ضمیمه کرده بود».
اسماعیل هم محمد بن هارون را با امید و وعده به بخارا کشاند و با این حربه در میان راه توقیفش کرد.
ری را به برادر زاده خویش؛ منصور بن اسحاق، و چندی بعد جرجان را به پسرش احمد سپرد و بدین گونه قلمرو سامانی از زنجان و ری تا فرغانه و چاچ بسط یافت.
• جنگهای امیر اسماعیل خارج از مرزهای قلمرو سامانی
امیر سامان از همان آغاز امارت، نظارت بر ثغر ترک، در آن سوی سیحون را که مقابله با هجوم کفار به شهرهای اسلام و سعی در تدارک اسباب غزو و جهاد در بلاد آنها به هنگام ضرورت بود، اهتمام وافی داشت.
امیر اسماعیل در اواخر دوران امارت خویش، با هجوم دسته جمعی تعدادی از طوایف ترک مواجه شد که با عده‏ای بی شمار به نواحی شهرهای مسلمین روی آورده بودند. چنان که در اردوی آنها بیش از هفتصد بسته که متعلق به سرکردگان قوم بود وجود داشت.
اسماعیل لشکری گران برای دفع آنان فرستاد و تعداد کثیری مطبوعه هم به لشکر او پیوستند و بدین گونه سپاه مسلمین بر ترکان شبیخون زده و تمامی آنها را تار و مار کرد. در این بین عده بسیاری از ایشان کشته و تعداد زیاد هم به اسارت درآمدند، حدود رجب 291 ق / می 904 م، طبری .همچنین پس از وفات برادرش نصر، و بلافاصله بعد از دریافت منشور عمل ماوراء النهر، لشکر به جنگ ترکان قرلقی برد «محرم 280 ق / آوریل 893 م» و با تحمل محنت بسیار، شهر «طراز» را محاصره کرد.
عاقبت امیر طراز بیرون آمد و اسلام آورد که با بسیاری از دهقانان طراز گشاده‏رو شد و همچنین
کلیسای بزرگ را مسجد جامع کردند و به نام امیر المؤمنین معتضد بالله خطبه خواندند و به این ترتیب امیر اسماعیل با غنایم بسیار به بخارا آمد.
اواخر عمر امیر اسماعیل سامانی
اسماعیل سامانی در اواخر عمر، به قول مؤلف تاریخ بخارا، به حکم خلیفه «از عقبه حلوان و ولایت خراسان تا ماوراء النهر و ترکستان و سند و هند» را در ولایت خویش داشت.
اما به بخارا علاقه خاصی می‏ورزید و از آن جا به «شهر ما» یاد می‏کرد که در توسعه و ترقی آن اهتمام بسیاری نیز به خرج داده بود.
در آخر عمر هم که فردی رنجور شده بود، طبیبان بخارا تغییر آب و هوا را برایش لازم دیدند.
از این رو از «جوی مولیان» که کوشک امیر در آن جا بود و آب و هوایی مرطوب داشت به قریه‏ای به نام زرسان، نزدیک بخارا منتقل شد و در آن جا مدتی به تفریح و شکار اشتغال داشت تا آن که در صفر 295 ق / نوامبر 907 م« درگذشت. پس از مرگ وی ، او را امیر ماضی خواندند، چنان که اخلاف نیز بعدها او را پس از مرگ به القاب خاص می‏خواندند.
ابو نصر احمد بن اسماعیل سامانی
« 295- 301 ق / 914- 907 م»
پس از امیر اسماعیل، پسرش «ابو نصر احمد» به جای پدر بر تخت نشست و جایگاهش از سوی خلیفه، المکتفی بالله تأیید شد. در واقع با اعلام خبر وفات امیر اسماعیل، خلیفه وقت، به قول طبری :
«لوای احمد به دست خویش بست و آن را با عهد و منشور امارت با خلعت مناسب برای وی به خراسان فرستاد. » ربیع الثانی 295 ق / ژانویه 908 م.
آغاز روی کار آمدن ابو نصر احمد
ابو نصر احمد هم که در اواخر عهد پدر، امارت سیستان را داشت وقتی در دنبال اظهار اطاعت نسبت به خلیفه و ارسال هدایا به بغداد، کارها را در بخارا به نظم آورد، در صدد برآمد تا کار سیستان و ری را که مقارن آن ایام عرصه آشوبها شده بود، سامان دهد. از این رو، نخست قصد ری کرد، زیرا از آن دیار نفوذ و قدرت بخارا بیشتر مورد تهدید بود، اما به نصیحت نیکخواهان و اطرافیانش، تصمیم گرفت تا ابتدا کار عموی خویش، اسحاق بن احمد را که امیر سمرقند بود و داعیه امارت ماوراء النهر را داشت یکسره کند. به این ترتیب با ورود ابو نصر احمد به سمرقند، اسحاق بدون مقاومت تسلیم گردید و به بخارا فرستاده شد. «295 ق / 907 م».
سپس احمد از جیحون گذشت و از خراسان قصد جرجان و ری کرد. چون کار ری را سامان داد، آن را به ابو جعفر صعلوک داد تا از جانبش در آن جا فرمان براند و خودش هنوز در ری بود که فرمان خلیفه تازه، المقتدر بالله به او رسید «296 ق / 908 م».
پس از چندی احمد به بخارا بازگشت و در «298 ق / 910 م» قصد عزیمت به هرات را کرد و از هرات سردار خود حسین بن علی مرورودی را با لشکری به سیستان فرستاد و خویشانی همچون: احمد بن سهل و ابراهیم سیمجور را نیز با او روانه کرد.
رویارویی های ابو نصر احمد با همسایگانش
رویارویی سامانیان با صفاریان و خوارج در سیستان
تصرف سیستان از سوی ابو نصر احمد سامانی
سیستان، که از چندی پیش جزو قلمرو سامانیان محسوب می‏شد، در این هنگام، در دست معدل بن علی از نوادهگان یعقوب لیث صفاری بود که بعد از شکست عمرو لیث باز همچنان در رأس قدرت محلی باقی مانده بود. برادر معدل، محمد بن علی، در «رخج» و «بست» به مال اندوزی مشغول بود و امیر احمد که می‏خواست ریشه نفوذ صفاریان را در سیستان به کلی براندازد، خود بدانجا تاخت و محمد را که ممکن بود به برادر خود یاری رساند، اسیر کرده با خود به هرات برد و از آن جا به بغداد فرستاد.
معدل هم در سیستان به محاصره افتاد و چون از کمک برادر ناامید بود، زنهار خواسته و تسلیم شد. بدین گونه سیستان به دست سامانیان افتاد و امیر احمد، امارت آن دیار را به پسر عم خود، منصور بن اسحاق سپرد.
شورش سیستانیان بر حکمران سامانی
اما طولی نکشید که سیستان بر حکمران جدید خویش شورید و این نه به خاطر علاقه به صفاریان بود که در این شورش، تجدید امارت آنان عنوان می‏شد، بلکه بیشتر به سبب ناخرسندیهایی بود که حکام جدید در آن جا به وجود آورده بودند.
در واقع یکی از پیران خوارج، به نام محمد بن هرمز معروف به مولی صندلی، این بار موفق شد تا ناراضیان ولایت را بر سامانیان بشوراند و به بهانه حمایت از یک پسر بچه ده ساله از خاندان صفاری، حکومت خوارج را در سیستان دوباره احیاء کند.
امیر احمد باز هم ناچار شد لشکری تازه به سیستان گسیل دارد که این بار نیز سپهسالاری لشکرش با حسین مرورودی بود که مدت 9 ماه سیستان را در محاصره داشت وی در طی این مدت با دشواریهای بسیاری مواجه شد. عاقبت، تنها مرگ مولی صندلی، او را موفق به تسخیر زرنج کرد. با آن که سیستان به دست حسین مرورودی فتح شد، احمد حکومت آن جا را که مرورودی حق خود می‏دانست به سیمجور دواتی داد.
شورش سیستان که تا حدی نتیجه تند خویی و بی تدبیری منصور بن اسحاق و خویشانش بود با این وصف از طرف امیر بخارا به حکومت نیشابور رفت «300 ق / 912 م»، چنان که پدرش اسحاق نیز مدتی پیش از آن عفو شده و به سمرقند بازگشته بود.
رویارویی سامانیان با علویان طبرستان
مقارن حکمرانی ابو نصر احمد سامانی ، در طبرستان که بعد از قتل محمد بن زید علوی «287 ق / 900 م»، به قلمرو آل سامان الحاق یافته بود، شورش تازه‏ای درگرفت و حسن بن علی از علویان طبرستان ملقب به ناصر کبیر معروف به اطروش، به دعوی امارت برخاست و خویشانی هم که در آن ولایت از حکومت عمال سامانی ناراضی بودند در این قضیه با او همداستان شدند «298 ق / 910 م».
ابوالعباس صعلوک والی ری، که در این هنگام امارت طبرستان نیز به او تفویض شده بود، واقعه را به بخارا گزارش داد و به این ترتیب امیر احمد نیز در صدد سرکوبی این شورش برآمد.
گویند غیر از سی هزار سوار که در بخارا داشت ده هزار سوار دیگر از نواحی ترکستان تجهیز کرد تا به طبرستان عزیمت کند.
هنگام حرکت تهدید کرده بود تا «خاک طبرستان را به بخارا برد»، اما فرصتی برای اجرای این تهدید پیدا نکرد و هنوز دو منزل از بخارا دور نشده بود که در لشکرگاه، غلامانش او را در خواب سر بریدند (جمادی الثانی 301 ق / ژانویه 914 م).
ابونصر احمد به سبب تندخویی، تنگی حوصله و سخت گیریهایش، دشمنان فراوانی در دربار داشت که همین امر سبب قتل او توسط اطرافیانش شد. پس از مرگ، ابونصر احمد را «امیر شهید» لقب دادند.
نصر بن احمد بن اسماعیل سامانی
(امیر سعید) « 331- 301 ق / 943 – 914 م»
درخشانترین دوران فرمانروایی سامانیان، دوران امارت نصر بن احمد بود که هنگام جلوس بیش از هشت سال سن نداشت و مدت سی سال و سه ماه بر ماوراء النهر و خراسان حکمروایی کرد.
با آن که پدرش احمد، به تحریک و توطئه سران سپاه کشته شده بود، حمایت دیوانیان – و سعی و تدبیر وزیرانی چون ابو عبدالله جیهانی و ابوالفضل بلعمی – آغاز فرمانروایی او را از تزلزل و بی ثباتی ایمن ساخت.
امیر خردسال بعدها به کمک این وزیران، در حمایت از اهل ادب و احیاء فرهنگ ایرانی سعی قابل ملاحظه‏ای نشان داد که تشویق رودکی در به نظم کردن کلیله و دمنه یک نمونه آن بود.
در آغاز کار، وزیرش ابو عبدالله جیهانی به کمک سپهسالار حَمّویه بن علی ، اداره امور را تحت نظم در آوردند و شورشها و توطئه‏هایی را که در آغاز امارت وی روی داد با قدرت فرو نشاندند.
ناآرامیها در قلمرو نصر بن احمد سامانی در واقع در همان آغاز امارت نصر، بار دیگر اسحاق بن احمد عموی پدرش در سمرقند به دعوی امارت برخاست، اما به وسیله حمویه مغلوب شد.
شورش دیگری به رهبری حسین بن علی مرورودی در نیشابور رخ داد که ظاهراً اسماعیلیه خراسان در پشت سرش بودند. این شورش هم به وسیله احمد بن سهل که از دهقانان خراسان و از خاندانهای اشرافی بلخ بود، فرو نشست. اما خود احمد تقریباً بلافاصله بعد از آن سر به شورش گذاشت و سپهسالار حمویه آن را دفع کرد.
آرامشی که بعد از این وقایع در قلمرو آل سامان به وجود آمد، ده سال به طول انجامید و در این مدت، نصر بن احمد که سالهای کودکی را پشت سر گذاشته بود، زمام امور را در دست گرفت.
شورشی هم که در این ایام در فرغانه به وسیله الیاس بن اسحق در گرفت هر چند نواحی شرقی قلمرو نصر را برای مدتی دچار اغتشاش کرد، اما سرانجام با پیروزی نصر خاتمه یافت. در این میان الیاس هم مورد عفو قرار گرفت وبه دربار بخارا بازگشت.
وقتی نصر برای تنظیم امور خراسان و دفع تحریکات علویان طبرستان به نیشابور رفت، حادثه تازه‏ای در بخارا روی داد.
فتنه ی برادران نصر
فتنه ی برادران نصر بن احمد بن اسماعیل سامانی
برادران نصر؛ یحیی، ابراهیم و منصور که در قهندز بخارا محبوس بودند، به کمک آشپز خویش؛ ابوبکر خباز که مردی ماجراجو بود، ظاهراً به تحریک طرفداران علویان و دیلمیان که در بخارا بودند و تنی چند از عیاران و ناراضیان که مؤلف زین الاخبار از آنان به نام «خصومیان» یاد می‏کند، ایجاد نوعی طغیان عمومی کردند و بدین گونه شورشی سخت بر علیه امیر نصر به وجود آمد.
ابوبکر خباز با برادران نصر، پنهانی برای ایجاد این طغیان تبانی کرده بود و هنگامی که امیر نصر از بخارا خارج شد، صبحگاه یک روز جمعه او دروازه‏بان قهندز را اغفال کرد و با عده‏ای از همدستان خویش به آنجا رفت و امیر زادگان را از زندان بیرون آورد.
عاقبت، کار آنها بالا گرفت و یحیی خود را امیر خراسان خواند و خباز را هم سرهنگ سپاه کرد. در این احوال بخش عمده‏ای از خزانه نصر در بخارا به باد غارت رفت.
نصر که با شنیدن این خبر، آهنگ بخارا کرده ، خباز را در نزدیک جیحون دستگیر و با عذابی سخت به قتل رساند، اما تعقیب یحیی و برادرانش مدت زیادی امیر را در خراسان بین بلخ و نیشابور سرگردان ساخت.
با این وجود با تدبیر وزیر، ابوالفضل بلعمی ، ماجرا خاتمه یافت و غوغا فرو نشست. ماجرای خباز و فتنه برادران نصر که چندین سال موجب دل مشغولی امیر سامانی شد، مجالی بود تا امیر چغانیان، ابوبکر محمد بن مظفر چغانی آل محتاج، در دفاع از نصر و حمایت او خدمات شایسته‏ای انجام دهد و نصر نیز به دنبال این خدمات، او را امیر و سپهسالار خراسان کند.
ابوبکر چغانی به خاطر حکایت آن نیش عقرب که در حضور امیر تحمل کرد و همچنین جرأت، ادب و مقاومت فوق العاده‏ای که از این بابت از خود نشان داد، مورد توجه و اعتماد خاص امیر واقع شد و خدمات ارزنده‏ای نیز به او کرد.
از جمله با استفاده از اختلاف بین ماکان کاکی و مردآویج زیاری، ماکان را تشویق به التجاء به امیر بخارا کرد و این سردار ماجراجوی دیلم را که غالباً در حدود جرجان و ری برای خراسان مایه تهدید بود به هر نحو ممکنی مدتی به دستگاه امیر نصر جلب نمود «حدود 317 ق / 933 م».
امیر چغانی به وسیله ماکان فتنه الیاس را که بر کرمان غلبه یافته بود، فرو نشاند و ماکان از جانب وی ولایت کرمان یافت «322 ق / 934 م».
در همین دوران ماکان نیز در کرمان بر سر قدرت بود که داستان رسول امیر جعفر بانویه میان آنها رخ داد و دلیری، چابکی و عیاری این امیر صفاری در رفع اهانتی که از جانب ماکان به رسول وی شده بود، دربار بخارا و خود امیر نصر را با آن که ماکان در واقع گماشته خود وی بود به اعجاب و تحسین نسبت به امیر جعفر واداشت. نصر ظاهراً به قصد ایجاد دوستی و حصول از عدم مداخله احتمالی او در حدود خراسان، با ارسال هدایای دوستانه و تشویق کردن رودکی در نظم قصیده «نونیه» معروف در ذکر مناقب او جانب امیر جعفر را نگه داشت.
در حقیقت، دو دستگیهایی در دربار نصر پدید آمده بود که منجر به روی کار آمدن ابو علی جیهانی، پسر ابو عبدالله جیهانی وزیر و نایب معروف نصر شد «326 ق / 937 م».
این کامیابیها نصر را از توطئه مرموزی که در بخارا ناگهان بنیاد حکومت سامانیان را به شدت متزلزل کرد، نرهانید. این توطئه که منجر به کناره گیری نصر و روی کار آمدن نوح شد، مبتنی بر اتهام نصر به تمایلات شیعی بود، هر چند که مداخله فقیهان بخارا و امیران دربار، نصر را وادار به کناره گیری کرد، ولی در عین حال امارت سامانیان را از انقراض و سقوطی که ممکن بود خشم و ناخرسندی فقهای ولایت و عامه اهل سنت بدان گرفتار شوند، نجات داد.
پایان کار نصر بن احمد
نصر بن احمد در اواخر عمر به بیماری سل دچار شد و به رغم کامیابیهایی که سردارانش در کارهای مربوط به خراسان و جبال حاصل می‏کردند او به تدریج در خود احساس انزوا جویی و میل به عزلت و کناره گیری زاهدانه می‏کرد.
امیر سامانی، وقتی به نفع پسر خویش، نوح، کنار رفت و از امارت استعفاء داد توطئه‏ای که فقها همراه با عده‏ای از رؤسای متعصب ترک بر ضد خاندان سامانی چیده بودند، نقش بر آب شد.
اما خود او تحت نظر قرار گرفت و یا مجبور به انزوایی اجباری شد تا بالاخره عمرش در گوشه عزلت به پایان آمد (رجب 331 ق / مارس 943 م). بعد از وفاتش، او را امیر سعید خواندند.
نوح بن نصر سامانی
(امیر حمید) « 343- 331 ق / 954- 943 م»
روایات راجع به پایان روزگار نصر بن احمد بن اسماعیل سامانی تا حدی مغشوش است.
به خصوص نکته‏ای که بالافاصله بعد از وفات او، وزارت نوح به دست یک تن از فقهای عصر، معروف به حاکم جلیل که مدتی نیز حاکم بخارا بود، می‏افتد، نشانگر آن است که برکناری نصر با غلبه فقها باید ارتباط داشته باشد.
همچنین گفته‏اند که در پایان روزگار امیر نصر، هیچ کس از بزرگان دولت سامانیان باقی نمانده بود، چرا که برخی مرده و بعضی دیگر در حق یکدیگر سعایتها کرده و موجب هلاک یکدیگر شده بودند.
از این مطلب چنین بر می‏آید که اواخر عهد فرمانروایی این امیر، در توطئه‏های مرموز طولانی سپری شده است و شاید به دلیل از بین بردن عمدی اسناد رسمی، از آن احوال در تاریخ به اشاره‏های کوتاهی اکتفا شده است.
اوضاع داخلی قلمرو سامانی
وزارت حاکم جلیل در بخارا با امارت رسمی نوح در شعبان 331 ق / آوریل 943 م، که با غلبه فقها و عامه همراه شد، آثار ضعف و انحطاط در اقتدار امیران بخارا پدید آمد.
وزیر وی، فقیه ابوالفضل محمد بن احمد که حاکم جلیل و به قولی شمس الائمه نیز خوانده می‏شد بیشتر اوقات خود را به عبادت می‏گذراند و به همین دلیل از امور مملکت داری بی بهره بود.
البته چنین شخصی قادر به جلوگیری از دشواریهای ناشی از بحرانهای اواخر امارت نصر نبود به خصوص مساله ویرانی خزانه را که در سالهای طغیان بخارا و ماجرای برادران نصر مخارج سنگینی بر آن تحمیل شده بود ،تنوانست جبران کرده و تدارک ببیند.
از اینرو وزارت او بر فقر خزانه، نارضایتی لشکر و پریشانی عامه افزود و سعیش در دفع این دشواریها نیز بی حاصل ماند. به روایت گردیزی مبلغ شصت میلیون درهم به لشکریان داد ولی با این حال هیچ کس از او خشنود و راضی نشد.
از طرفی دیگر در اطراف مملکت شورشهایی روی داد که برای دفع آنها پول و لشکر لازم بود که هیچ یک از آن دو مهیا نبود.
ناکار آمدی حاکم جلیل و قتل وی
وقتی نوح به اشاره این وزیر، ابوعلی چغانی را که در عهد امارت نصر، خود و پدرش خدمتها و جانفشانی هایی در راه سامانیان کرده بودند به سعایت بدخواهان و مخالفان از امارت خراسان معزول کرد «333 ق / 944 م»، با تحریک و توطئه طرفداران ابوعلی مواجه شد.
در بخارا احمدبن حمویه یکی از خویشاوندان ابوعلی به ایجاد نارضایتی در بین اهل سپاه متهم شد و به تحریک وزیر و امر نوح در زیر ضربات تازیانه جان سپرد «335 ق / 946 م».
ابوعلی چغانی زیر بار عزل نرفت و ابراهیم سیمجور نیز که از جانب نوح به جای ابوعلی چغانی منصوب شده بود نتوانست خراسان را از ابوعلی باز ستاند . در مرو که امیر نوح به قصد دفع عصیان ابو علی چغانی لشکر آورد، با شورش و غوغای سپاه خویش مواجه شد که عزل وزیر را طلب می‏کردند و او را موجب خشم لشکر و محرک عصیان امیر چغانی می‏شمردند. در واقع با وزارت این فقیه، بی نظمی در کارها رخنه کرده بود:
مواجب لشکریان عقب می‏افتاد و در جمع آوری خراج نیز نابسامانیها رخ می‏داد که موجب نارضایتی عموم مردم بود. بالاخره ناراضیان لشکر، ظاهراً با موافقت پنهانی نوح، وزیر فقیه را به قتل رساندند که بدین گونه دو ماه پس از قتل احمد بن حمویه او نیز کشته شد.
اتحاد ناکام مخالفان نوح بن نصر سامانی ابوعلی چغانی ، ابراهیم بن احمد عموی نوح نصر سامانی
ولی حتی قتل وزیر و رهایی از استبداد او هم، نوح را از خشم و ناخرسندی لشکر که طالب عزل و قتل او بودند نرهانید. تا این که عاقبت همین ناخرسندیها سبب شد کار ابوعلی چغانی و همدستانش در اظهار تمرد نسبت به امیر بخارا بالا گیرد. در واقع ابو علی ، ابراهیم بن احمد، عموی نوح را که بعد از ماجرای خباز به موصل گریخته بود، به خراسان دعوت و او را به امارت گماشت.
لشکریان نوح نیز که بعد از قتل حاکم جلیل، همچنان به سبب خالی بودن خزانه از دریافت مواجب خویش محروم بودند، غالباً به امید دریافت حقوقشان به شورشگران می‏پیوستند.
ابوعلی از جیحون گذشت و در بخارا ابراهیم بن احمد را به امارت اعلام کرد که به همین دلیل نوح ناچار به سمرقند گریخت. اما اتحاد ابراهیم با امیر چغانی بیشتر از دو ماه طول نکشید.
ابو علی چون از جانب ابراهیم ایمنی نداشت به چغانیان رفت و در عوض ابراهیم که از عهده مخالفت با اهل بخارا که هوا خواه امیر نوح بودند بر نمی‏آمد، نوح را به بخارا خواند و به این ترتیب از وی معذرت خواست. نوح در بخارا، بر خلاف پیمان، ابراهیم را توقیف کرد و با شورشیان هم به خشونت رفتار کرد. به این ترتیب امارت خراسان را به منصور بن قراتکین، از ترکان اسپیجاب داد که لشکری نستوه و در عین حال به سامانیان در جنگها خدمت بسیار کرده بود ، داد.
رویارویی نوح بن نصر با ابوعلی چغانی ابوعلی چغانی که هنوز داعیه امارت خراسان را داشت از بلخ راه بخارا را پیش گرفت و در آن جا به تهدید امیر نوح پرداخت.
اما در جنگ سختی که میان دو طرف در گرفت، شکست خورده و ناچار به چغانیان عقب نشینی کرد.
با آن که لشکر بخارا چغانیان را غارت کرد، سرانجام کار به مصالحه کشید و ابو علی ناچار به همان حکومت چغانیان که از قدیم به خاندانش اختصاص داشت راضی شد. اما در این میان منصور بن قراتکین، از افراط در شرابخواری وفات یافت . نوح بار دیگر امارت خراسان را به ابو علی چغانی داد بدین ترتیب ابو علی به خراسان بازگشت و کار امارت آن دیار را به دست گرفت «340 ق / 951 م».
این بار خراسان توسط ابوعلی نظم و امنیت از دست رفته خود را باز یافت و ابو علی بعد از اعاده نظم، با آل بویه که در این ایام در عراق قدرتی یافته و قلمرو سامانیان را در خراسان تهدید می‏کردند، در حدود ری در گیر شد. با این وجود صلحی که او با رکن الدوله دیلمی کرد، مقبول دربار بخارا واقع نشد و نوح، ابو علی را مجدداً از امارت خراسان عزل کرد. اما مقارن همین ایام نوح وفات یافت «ربیع الثانی 343 ق / آگوست 954 م». بعد از مرگش او را امیر حمید خواندند.
عبدالملک بن نوح سامانی
عبدالملک بن نوح سامانی (امیر رشید) «350 – 343 ق / 961- 943 م»
پس از درگذشت نوح، پسرش عبدالملک امارت یافت، اما سرکردگان سپاه همچنان از این امر ناخرسند و نگران باقی مانده بودند. منازعه قدرت میان دیوانیان و سپاهیان بکربن مالک، سپهسالار خراسان که عبدالملک او را به حکومت آن ولایت ابقا کرد، در بخارا به دست البتکین، سرکرده عده‏ای از سپاهیان ناراضی کشته شد.
این امر اختلاف بین ترکان سپاه و دیوانیان را که می‏خواستند سپاه را تحت نظارت خویش درآورند، شدت داد :
محمد بن عُزیر، که از جانب عبدالملک وزارت به وی واگذار شده بود، به ناچار کناره گیری کرد.
بعد از آن که وزارت، به ابو جعفر عُتبی و حکومت خراسان به ابو الحسن سیمجور داده شد، ضعف عبدالملک در برابر قدرت سپاهیان نماینگر شد. در تمام این عزل و نصبها دست پنهانی البتکین که سرکرده غلامان ترک بود، در کار بود، اما هیچ یک از این عزل و نصبها موجب خرسندی سپاه نشد. با کنار نهادن آنها، عبدالملک کوشید تا خود را از سلطه البتکین برهاند:
عتبی را به اتهام اسراف در خرج «348 ق / 959 م» و سیمجور را به سبب اجحافهایی که در خراسان کرده بود «349 ق / 960 م» کنار گذاشت. اما در این اثنا که دربار و دیوان سامانیان به شدت دستخوش مطامع غلامان ترک و سرکردگان سپاه بود، رهایی از سلطه البتکین برای عبدالملک ممکن نشد:
امارت خراسان بعد از سیمجور به ابو منصور محمد بن عبدالرزاق داده شد که سرداری از دهاقین نام آور خراسان بود. اما چندی بعد بر خلاف میل قلبی خویش، عبدالملک او را از امارت برکنار کرد و هرات و حکومت خراسان را به البتکین داد. وزارت نیز به ابو علی بلعمی که در واقع متحد یا دست نشانده البتکین بود داده شد. در همین اوقات عبدالملک در یک بازی چوگان از اسب فرو افتاد و درگذشت «شوال 350 ق / نوامبر 961 م». و به این ترتیب تخت بخارا خالی ماند. عبدالملک را بعد از مرگ امیر رشید خواندند.

ابو صالح منصور بن نوح
(امیر سدید) «365 -350 ق / 976 – 961 م»
بعد از وفات عبدالملک بن نوح، بلعمی وزیر به اشارت البتکین حاکم هرات، پسرش نصر بن عبدالملک را به امارت گذاشت. اما این انتخاب با تأیید و قبول بزرگان مواجه نشد.
منازعات و اختلافات تجدید گشت و حتی سرای امارت غارت و طعمه حریق شد ; نصر بن عبدالملک برکنار شد و به الزام ابوالحسن فایق – یکی دیگر از سرکردگان غلامان خاصه – ابو صالح منصور بن نوح برادر عبدالملک به امارت انتخاب شد.
البتکین که دربار و سپاه بخارا را بر ضد خود دید، از صحنه رقابت با امراء کنار کشیده، از خراسان خارج و از اه طخارستان به غزنه رفت، جایی که بعدها اخلاف او امارت غزنویان را در آن جا بنیاد نهادند.
دربار بخارا
در بخارا قدرت به دست فایق خاصه که از کودکی مصاحب و مربی ابو صالح منصور بود و در او نفوذی تمام داشت ، افتاد:
بلعمی نیز چون با فایق کنار آمد «363 ق / 973 م» وزارت خود را تا پایان عمر حفظ کرد که در عین حال سابقه این اتحاد با البتکین مانع از ادامه وزارتش نشد.
حکومت خراسان بار دیگر به ابو منصور محمد بن عبدالرزاق داده شد. عبدالرزاق که شاهنامه منثور به امر او در خراسان تدوین شد، به دلیل یأس و ناخرسندی از حکومت سامانیان که به دست غلامان ترک افتاده بود، به دیالمه پیوست و با وشمگیر زیاری که در آن ایام با سامانیان متحد شده بود، درافتاد. وشمگیر زیاری که در حدود جرجان صاحب داعیه بود، نفوذ آل بویه را در آن نواحی تهدیدی برای قدرت خویش می‏یافت، به همین دلیل برای دفع ابو منصور محمد بن عبد الرزاق به حیله‏ای متوسل شد که در عین اظهار دوستی با وی، با مخالفانش پنهانی همداستان شد.
دربار بخارا نیز با عزل عبدالرزاق، امارت خراسان را با عنوان سپهسالاری به ابوالحسن سیمجور داد «ذی الحجه 350 ق / ژانویه 962 م».
مرگ ابو منصور محمد بن عبدالرزاق
حذف رقیب خطرناک
آغاز دوره ی آرامش در قلمرو سامانی
سیمجور نیز این بار، بر خلاف گذشته بر استمالت قلوب اهل خراسان کوشید.
با رعایا به عدل رفتار کرد و با اهل علم معاشرتی نیکو پیش گرفت و کوشید تا از آن چه در زمان گذشته موجب رنجش خلق ولایت از او شده بود، خود داری کند.
در هر حال جنگ با ابو منصور محمد بن عبدالرزاق برایش اجتناب ناپذیر شد و در نبردی که بین آن دو درگرفت، ابو منصور عبدالرزاق به سبب زهری که طبیب ترسای او – یوحنا – به تحریک وشمگیر به وی داده بود، از جنگ باز ماند و در بیابان به دست غلامی از اهل اسلاو کشته شد «351 ق / 962 م».
به این ترتیب با مرگ ابو منصور عبدالرزاق; دولت سامانیان از یک رقیب خطرناک رهایی یافت .
خراسان نیز برای ابوالحسن سیمجور باقی ماند و ابو الحسن تا پایان عهد منصور بن نوح همچنان امیر خراسان بود.
با از میان رفتن عبدالرزاق، ادامه فرمانروایی منصور در آرامشی نسبی گذشت که تنها با خلف بن احمد حاکم سیستان که با او از در دشمنی درآمده بود، درگیری پیدا کرد که عاقبت آن نیز به نوعی آشتی انجامید. وی غزنه را که پس از وفات البتکین «352 ق / 963 م» عرصه منازعه مدعیان بود، تحت نظارت درآورد.
مرگ ابو منصور بن نوح
فرمانروایی ابو صالح منصور بن نوح حدود شانزده سال به طول انجامید تا این که در اثر یک بیماری در شوال 365 ق / ژوئن 976 م درگذشت. پس از مرگ او را امیر سدید خواندند.
ابوالقاسم نوح بن منصور
ابوالقاسم نوح بن منصور « 387- 365 ق / 997 -975 م»
امیر نابالغ سامانی
پس از وفات ابو صالح منصور، فرزند خردسالش ابوالقاسم نوح بن منصور به امارت نشست.
این امیر نابالغ که به هنگام جلوس تنها سیزده سال سن داشت، بازیچه کشمکشهای عناصر مختلف دربار بود:
حکومت وی نیز همچون پدرش به سر نیزه نفوذ ترکان دربار متکی بود و از حکومت جز نامی ظاهری نداشت.
ازدیاد نفوذ غلامان ترک که امراء دربار بخارا نیز از آن میان بر می‏خاستند موجب تهدید مستمر دبیران و وزیران بود و طبقه ممتاز دهقانان ایرانی را تدریجاً از دستگاه امیر بخارا دور می‏کرد.
انحطاط طبقه ممتاز دهقان، سلسله سامانیان را از حمایت این اشراف متوسط محروم کرده و آنها را ملعبه اغراض امیران ترک ساخت.
از طرفی نگهداری لشکر نیز بدون آن که غنایم و عوایدی از جنگها از آن حاصل شود تنها با تحمیل مالیاتهای سنگین ممکن بود.
تحکیم قدرت
نوح بعدها چون دوران سرپرستی مادر را پشت سر گذاشت، برای تحکیم موضع خود در مقابل مدعیان خاندانی با ابوالحسن سیمجور حاکم خراسان و با ابوالحارث فریغونی حاکم ولایت جوزجانان طرح خویشاوندی سببی ریخت و ابوالحسن عتبی را هم به وزارت برگزید . هر چند ابوالحسن سیمجور والی خراسان که در این ایام ناصرالدوله خوانده می‏شد با وزارت عتبی مخالف بود.
وزارت عتبی با وجود جوانی‏ او با وزارتی بود همراه با درایت و تدبیر. او در دربار بخارا از توسعه نفوذ سران سپاه جلوگیری کرد و چون به حاجب ابوالعباس تاش که مورد اعتمادش بود و تا حدی رقیب ابوالحسن سیمجور به حساب می‏آمد، توجه بیشتری نشان داد، خشم و ناخرسندی ناصرالدوله را بر ضد خود برانگیخت.
سامانیان دستخوش منازعات دیوانی و سپاهی
وزارت ابوالحسن عتبی
ابوالحسن عتبی، ناصرالدوله سیمجوری را با وجود خویشاوندی که با امیر نوح داشت از امارت خراسان معزول کرد و حکومت خراسان را به ابوالعباس تاش که از پرورش یافتگان خاندان خویش بود، سپرد و بعد از آن او را حسام الدوله خواند.
فایق خاصه را به جنگ با آل بویه که ناصرالدوله بین آنها با آل سامان پیمان عدم تعارض بسته بود، مشغول داشت. با آن که فایق و ناصرالدوله، پنهانی بر ضد او متحد شدند، عتبی با اعتماد بر حسام الدوله تاش، در دربار قدرت بی معارض یافت و با کفایت و با درایت کم نظیری که داشت، تفوق دیوان را بر درگاه که جناح سپاهیان از آنجا تقویت می‏شد، تحقق داد.

اما خود او مدتی بعد به دست «غلامان ملکی» که مزدور فایق و ناصرالدوله بودند به قتل رسید «372 ق / 982 م» و با مرگ او ابوالقاسم نوح امیر بخارا از وجود وزیر با کفایتی که ممکن بود او را از نفوذ فاجعه آمیز سرکردگان سپاه نجات دهد، محرم شد.
وزارت عبدالله بن محمد بن عزیر

وزارت به عبدالله بن محمد بن عُزَیر که با حسام الدوله تاش و ابوالحسن عتبی دشمنی دیرین داشت رسید و چون می‏دانست تاش، او و محرکان قتل عتبی را تحت تعقیب قرار خواهد داد، تاش را از حکومت خراسان معزول کرد و خراسان را بار دیگر به ناصرالدوله سیمجور سپرد.

بدین گونه دربار بخارا، با وزارت عبدالله بن محمد بن عُزیر، دستخوش مداخله و منازعه دایم ناصرالدوله و فایق شد; و آغازی برای حضور امرای غزنه در دربار سامانی چون تاش نتوانست یا نخواست با وضع جدید دربار کنار بیاید، خراسان را ترک گفت و به آل بویه پیوست.

دربار ابوالقاسم نوح بن منصور بعد از منازعات دیوانی و سپاهی دربار سامانیان که منازعات دایم بین امراء سپاه، آن را به شدت متزلزل کرده بود، تحت نفوذ سبکتکین و پسرش محمود واقع شد.

بعد از آن جریانات، نوح خود را در اکثر امور حتی در انتخاب وزیران خویش به مشورت با غزنه ناچار می‏دید. چندی بعد، نوح بن منصور در رجب 387 ق / جولای 997 م، درگذشت و پس از مرگ امیر رضی خوانده شد.

مقاله در مورد تاریخچه سفال و سرامیک فایل ورد (word)

مقاله در مورد تاریخچه سفال و سرامیک فایل ورد (word) دارای 37 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله در مورد تاریخچه سفال و سرامیک فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله در مورد تاریخچه سفال و سرامیک فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله در مورد تاریخچه سفال و سرامیک فایل ورد (word) :

تاریخچه سفال و سرامیک

سکوت خاک را مى شکنیم با رقص سرانگشتان امید و ترانه را جاودانه مى کنیم در پیوند نگاه آب و خاک که به اشتباه گل مى نامندش گل نیست بلکه سازى است که باید آن را نواخت و شنید.

خاک در دسترس ترین عنصر طبیعت با آب حیاتى ترین عنصر زندگانى درهم آمیخته شد و اولین دل مشغولى هاى بشر را در دستان او شکل داد.
گل که خاک ممزوج با آب است ماده ى اولیه ى سفالینه گردید که قابلیت شکلپذیرى بینظیرى دارد. شاید بشر اولین تجربیات سازندگى خود را اینگونه کسب نمود. در ابتدا هنر سفالگرى براى ساخت اجسام و ظروف مورد نیاز زندگانى و بعدها براى جلوه دادن به تخیلات ذهنى بشر به صورت هنرى ماندگار تبدیل گردید.

سفال (سفالینه):
این اصطلاح، بنابر تعریف لغتنامه‌ها عموما به معنی اشیا ساخته شده از گل پخته هستند، مانند کاسه، کوزه، و غیره; همچنین سفالینه، سفال ساخته شده را می‌گویند. سفالین نیز شامل انواع اشیایی است که از سفال می‌سازند. اصطلاح اروپایی” سرامیک” نیز داری مفاهیم سفال در زبان فارسی است، که از واژه یونانی (keramikos) که خود از (keramon) به معنی خاک رُس گرفته شده است. بنابراین سفالگری نیز به هنر یا صنعت ساخت ظروف و اشیا گلی پخته اطلاق

می‌شود. معمولا محصولات را اگر بدون لعاب باشند سفال و اگر لعابدار باشند بر حسب گل و لعابی که در آنها به کار رفته بدل چینی می‌نامند. سفال در واقع نخستین محصول هنری و صنعتی مردمان اولیه و حاصل نیاز و شعور آدمی، در به کار گیری عوامل طبیعت است، و از آنجا که مواد اولیه آن شامل: خاک، آب، و آتش در سرزمین‌های محل سکونت بشر یافت می‌شده است، نشانه‌های تولید آن را در تمامی نقاط مسکونی انسان مشاهده می‌کنیم. کهنترین اشیا سفالی بدست آمده از

کاوش‌های باستان‌شناسی ایران مربوط گنج دره در استان کرمانشاه است؛ که تاریخ آن به هزاره هشتم پیش از میلاد می‌رسد.

سفال به زبان ساده گلى را که در اثر حرارت آب شیمیایى خود را از دست داده باشد سفال مى نامند ، گل سفال تشکیل شده از خاک
رس و آب و رس مخلوطى از : آلومین ( AL2O3 ) ، سیلیس ( Sio2) و آب مولکولى مى باشد. براى ساختن گل مناسب سفالگرى
ابتدا خاک را مى شویند یعنى این که ناخالصى هاى آن را جدا مى کنند، سپس دوغاب حاصل را در حوضچه هاى مخصوص مى ریزند
تا رطوبت آن به حد نصاب مصرف برسد ، سپس آن را به محل کارگاه حمل نموده و جهت جلوگیرى از خشک شدن آن را با
نایلون و یا مواد مشابه مى پوشانند . گل موجود با کمى ورز دادن آماده مصرف مى شود. براى ساختن قطعات با چرخ و یا ساخت کاشى هاى سفالین مقدار رطوبت لازم گل کمى متفاوت است . با کمى تجربه مى توان این میزان رطوبت را به درستى مورد استفاده قرار داد .
بعد ازساخت قطعه ابتدا باید آن راخشک نمود و یا آب فیزیکى آن را جدا نمود.نباید قطعات ساخته شده سفالین خیلى سریع خشک شوند دراین صورت دچارشکستگى ویا تاب برداشتن مى شوند .
به همین منظور قطعات ساخته شده در محل هایى که جریان هوا در آن جارى نباشد نگهدارى
مى شوند تا قطعه به تدریج و کامل خشک شود، سپپس آن رادرون کوره چیده وپختن آغازمى گردد
در صورتى که قطعات سفال کامل خشک نشده باشند در این مرحله نیز آسیب خواهند دید.

حرارت کوره باید به آرامى افزایش یابدتادرجه حرارت 500درجه سانتیگراده

یچگونه تغییر شیمیایى
در خواص قطعات داخل کوره اتفاق نمی افتد به طورى که اگر کوره راخاموش نموده و قطعات را از آن خارج کنیم مواد تشکیل دهنده رابه صورت گل مجددآ مورد بهره بردارى قرار دهیم ولى بعد از درجه حرارت تقریبى 550 (این میزان حرارت برای رسی ها متفاوت مى باشد) آب شیمیایى قطعات ازدست رفته و کلا مواد تغییر حالت مى دهند به ترتیبى که بعد از این کلیه خواص شیمیایى محصول جدید متفاوت با مواداولیه خواهد بود.اکثر رسى هاى معادن طبیعی بجزدرموارد استثنایى بین درجه
حرارت 800 تا 1000 درجه سانتى گراد به پخت کامل مى رسند.

با تغییر نسبت مواد تشکیل دهنده رسى ها مى توان درجه حرارت پخت کامل را تاحدودى بالاوپایین برد وهمچنین رنگ هاى قرمز و
زرد نزدیک به سفید راتولید نمود این نوع بدنه هارابدنه هاى ارتن ور مى نامند که دارایى درصد جذب آب زیاد(حدود 5 درصد) مى باشند.
با تغییر مواد تشکیل دهنده رسى مى توان قطعات با کیفیت بهتر و درجه حرارت بالاتر مانند بدنه هاى استون ور ، پرسلان ، چینى
سخت تولید نمود که موارد فوق در حال حاضر مورد بحث این یادداشت نمى باشد.
در صورت نیازمى توان قطعات پخته شده که به آن بیسکویت اطلاق مى شود رابه لعاب آغشته نمود ومجددا در کوره قرار دارد.
چیزی نیست جز پودر شیشه و اکسید فلزات مختلف برای رنگ های گوناگون . مطالب فوق توضیح مختصری از روند تولید سفال بود
که ارائه گردید.

تاریخچه سفال و سرامیک

تاریخچه سفال در ایران :
سفال یکى از مهم ترین و قدیمى ترین دست ساخته هاى هنر بشرى است که از آغاز کار سفالگرى تاکنون هم چنان پایدار مانده است. مردم سرزمین ایران به سبب موقعیت خاص جغرافیایى و قرار گرفتن بر سر راه شاهراه تمدن ها, نه تنها از نخستین سازندگان آثار سفالى بوده اند بلکه چیره دست ترین سازنده به شمار مى رفته اند. در ایران در چهار منطقه مسکونى, سفالگرى رواج داشته است: 1- منطقه غرب کوه هاى زاگرس نزدیک کرمانشاهان 2- کرانه هاى جنوبى دریاى خزر 3- شمال غرب اذربایجان 4- جنوب شرق ایران در حاشیه کویر و نواحى مرکزى

ایران نیز سفال هایى با قدمت هشت هزار ساله به چشم می خورد. کهن ترین اشیائ سفالى بدست آمده در کاوش هاى باستانى ایران اثار مکشوفه از گنج دره تپه در استان کرمانشاه است که به هزاره هشتم قبل از میلاد بر مى گردد. همین طور مناطقى چون غترى در جنوب مازندران نزدیکى بهشهر (هشتم قبل از میلاد) و در مرحله دوم منطقه زاغه دردشت قزوین, چشمه على نزدیک تهران و تپه سیلک کاشان.

سفال هاى مکشوفه از نقاط مذکور خشن و داراى مغز نرم است که موادى مانند کاه خرد شده و

سبزیجات ریز براى چسبندگى به مخلوط اولیه یعنى آب و خاک افزوده اند و چرخ سفالگرى هنوز مورد استفاده قرار نگرفته است و همین طور حرارت کوره قابل کنترل نبوده است و سفال کاملا سخت و یکرنگى بدست نمى آمده است و گاهى مغز به علت کمى درجه حرارت خاکسترى متمایل به سیاه باقى مانده است ( هزاره ششم ق.م.).
مرحله بعد سفال سازى تکامل بیشترى مى یابد و و از شن نرم و پودر شن به همراه خاک استفاده مى کردند تا ظروفى با جداره بسیار ظریف و نازک بسازند. در این دوره ساخت ظروف با کف مقعر و بدنه محدب آغاز شد. در هزاره چهارم ق. م. با اختراع چرخ سفالگرى و استفاده از آن در شکل بخشیدن به ظروف سفالى تحولى جدید در صنعت سفالسازى آغاز مى شود و هم چنین تزیینات روى ظروف تنوع بیشترى پیدا مى کند.

سفالگـرى بعـد از اسلام

تازیان در زمان کوتاهـى سراسر خاک ایران را گـشودند، اشغـال ایران از طرف تازیان ابـتـدا اثـرى در کار سفال سازى نـداشت، اما وقـتى که در سال 750 میلادى خانواده ایرانى ابوالعـباس بر تخـت خلافت بغـداد تـکـیه زد، فعـالیت فرهـنگى ایرانیـان بار دگـر آغاز گـردید. اسلام بکار بردن ظرفـهـاى گـران قـیمت فـلزى به ویـژه زر و سیم را غـدغـن کرده است. از اینرو بار دگـر طبقه حاکمه خریدار ظرفـهـاى سفالى شدند و آماده شدند که سفالهـایى که بـسیار خوب آراسته شده و از لحـاظ هـنرى در سطح والایى قـرار داشت بخـرند.

احبان این کارگـاهـها استادان فـن را بکـار گـرفـتـند. نوشته اى که در سنگ محـراب امامزاده یحیى ورامین در نزدیکى تهـران هـست، افـتخـار ساختـن محـراب را به سه کس یعـنى سفال ساز، طراح نقـشه و خوش نویس مى دهـد. از لحاظ تاریخـى دروه اسلامى به سه بخش تـقـسیم مى گردد:
1 – دوره اولیه اسلامى تا آغاز سده یازده میلادى
2 – دوره میانه اسلامى شامل پادشاهـى سلجوقـیان و مغـولهـا
3 – دوره متاخر اسلامى از زمان صفویه تا به امروز

دوره اولیه اسلام
در دوره اولیه اسلام، سفال ساز افـتاده و مـتواضع ایرانى در هـمان زمینه پارتـهـا و ساسانـیان کار مى کـرد. ظرفـهـاى وى بى لعـاب بود و در قـالب فشارى هـا آن را آراسته کرده، تـزیـین مى داد و یا ظرفـهایى از لعـاب آبى یا فـیـروزه اى مى ساخت. اینگونه قالبهـاى فشارى از خاک رس بى لعـاب ساخـته مى شد و پـیش از پـخـتـن آن را براى آرایش ظرف کنده کارى می کردند.

در دوره اولیه سفالگـرى ظرفـهـاى چـیـنى که از چـین آورده شد سبب تـشویق و تحـریک ایرانیان در توسعـهً صنعـت سفال سازى شد. ثـعالبى و بـیـرونى دو نفـر از مورخین مشهـور درباره ىً انواع سفالهـایى که از چـین آورده شد شرحى نگـاشته و مرغوبـیت آن را ستوده اند.
محـمد بن الحسین می نویسد که فرماندار خراسان در سال 1059 میلادى بـیست تـکه ظروف چـینى از کشور چـین دریافت کرد و آن را به بارگـاه خـلیفه ى بغـداد فـرستاد؛ و سفال سازان داخلى را تـشویق به ساخـتن سفالهـایى شبـیه به آن کـرد. در حقـیـقـت در اثـر تـشویق فرمانداران و حـکام محـلى، نوآورى هـا و اخـتراعـات زیادى در فـن بـدل چـینى سازى و تـقـلـید چـیـنى هاى دوره تانگ در ایران بوجود آمد. سفال سازان ایرانى در تـقـلـید از چـیـنـى هاى سبک تانگ آنقـدر استاد بودند؛ که در نظر اول هـمه مصنوع آنهـا را بجاى چـینى اصل مى گـرفـتـند.
کوششى که سفال سازان ایرانى در تـقـلید چـیـنـى هاى کشور چـین در دوره هاى اولیه ى اسلام کرده اند سبب کشف مجـدد لعـاب مینایى قـلع گـردید.

در سده ى هـشتم پـیش از میلاد مسیح آشوریهـا اکسید روى را در لعـابهـاى سربى خود براى بدست آوردن رنگ سفـید کـدر به کار برده اند. چون آخرین کار براى این فن در خاور نزدیک را مى توان از آجرهاى لعـابى که در شوش و تخت جمشید در سده ى پـنجم ساخته شده است ثابت کرد؛ بنابراین وقتى مى گوئیم بعـد از 1500 سال دوباره آن را بازیافـتـند بى دلیل نیست. این لعـاب جـدید که سطح کاملا سفـید درست مى کرد، کاربرد گـل و رس سفـید را از بـین برد و از ایران به سرعـت به تمام کشورهاى اسلامى تا اسپانیا گسترش یافت.

در آنجا پایه و اساس سفال سازى اسپانیایى – آفریقایى گردید که در جزیرهً اسپانیایى مایورکا ساخـته مى شد؛ از آنجا به نام ماجولیکا به ایتالیا آمد و طولى نکشید که ایتالیا نیز آن را تولید کرد. از ایتالیا به آلمان و هـلـند و انگـلستان رفت. در هـلـند و انگـلستان به نام چـینى آلات دلـفـت معـروف گردید.
یکی دیگر از اختراعات ایرانیان در صنعـت سفالسازى رنگهـاى مینایى بود که قبلا در سال 883 میلادى آغاز گـردیده بود. اشیائى که رنگ مینایى بر آنهـا زده شده است – سفالسازان چـینى هـیچگـاه این رنگ را به کار نبرده اند – در کارگاه هـاى کوزه گـرى فوسطاط نزدیک قاهـره و در عـراق پـیدا شده است. ولى بـیـشـتر دانشمندان امروزه بر این باورند که رنگ مینایى یک اختراع ایرانى است. رنگ مینایى در اسپانیاى افـریقا در کارگاه هـاى کوزه گـرى معـروف پاتـرنا و والنسیا به کار برده مى شد، و در سال 1500 میلادى به ایتالیا رسید.

سه نوع رنگ مینایی وجود دارد:
1 – رنگ مینایى طلایى ساده روى زمینه سفـید.
2 – رنگ مینایى جگـرى در زمینه سفـید یا مخـلوط با سایر رنگـهـا.
3 – رنگ مینایى چـند رنگ با درخشندگى فلز مس یا نـقره، یا اگـر روکش آن بسیار نازک باشد، رنگ مینایى زرد، قهـوه اى یا زیـتونى بر زمینه سفید.

رنگ مینایى در زمان سلاطین سلجوق و مغـول در کاشان به اوج تـکامل خود رسید.

دوره میانى اسلام
در زمان سلجوقـیان ( 1037 – 1147 میلادى ) جهـش چشمگـیرى در تـمام هـنرهـا، صنایع و عـلوم پـدید آمد. با اینکه سلجوقیان در اصل ترک بودند ولى خود را با روش زندگى ایرانیان تطبـیق دادند. در مورد سفال سازى این دوره باید گـفت “عصر طلایی چـینى سازیست”؛ در این دوره تمام روشهـاى فـنى شناخته شده به کار برده مى شد: حـکاکى، برجسته کارى، شبکه سازى، قـلمزنى رنگ زیر یا روى لعـاب، مطلا کارى و میناکارى. چـنین بنظر مى آید که در آن دوره نقاشان و طراحان استاد سفال ساز را یاورى میکردند و این امرى عادى بوده است.

کوشش مستمر سفال سازان ایرانى براى اینکه بـتوانـند با چـینیهـا و لعـابهاى ساخت کشور باستانى چین برابرى کـنـند موجب بوجود آمدن دو اخـتراع در ایران گـردید، اولین اختراع ترکیب خمیر نرم با آمیخته زیادی از دُر کوهـی و دیگر کشف مجدد لعـاب قلیانى که براى آخرین بار در مصر باستان بکار مى رفت. دانه هاى دُر کوهـى و خمیر شیشه اى لعـاب قـلیایى را به خاک رس اضافه میکردند، پس از پخـتن رویهً نیمه شفاف و سخت و به هـم چسبـیده اى بدست مى آمد، و این هـمانند ماده و خمیرى بود که در سده هـجدهـم در اروپا به عـنوان خمیر نرم چـینى شناخته شده بود. براى بدست آوردن لعـاب شفاف با اکسید قلع کار می کردند. تـنه ظرف را اغلب کنده کارى کرده و با لعـاب یکـدست مى پوشانـدند، این فـن را لقابى مى گـفـتـند.
متداول شدن لعـابهـاى قلیایى سبب شد که فـن رنگ آمیزى جدید بوجود آمد. آمیخـته مس در لعـاب سرب معـمولا رنگ فـیروزه اى تـیره یا سبز زنده بوجود مى آوردند؛ ولى هـمین مس در لعـاب

قـلیایى رنگ نیلى سیر درست مى کرد. لاجورد کاشى (کوبالت) در لعـاب قـلیایى رنگ آبى مشکى (لاجوردى) مى ساخت. در نزدیکى قـم و کاشان معـادن لاجورد کاشى (کوبالت) هست و احتمال دارد که استـفاده از کوبالت از هـمانجا آغاز گـردیده باشد. از جمله لعـابهـاى دیگرى که عـموماً در لعـاب هاى قلیایى به کار میرفت عـبارتـنداز: فیروزه اى روشن، سبز روشن، یشمى، سرخ ارغوانى و زرد ملایم که اغـلب آرایه زر هـم به آن افزوده می شد. ترکیب طلا در لعـاب یا به صورت زر گـداخـته و یا به حالت سریشى بود.
با استـفاده از این زرورق، کوزه گـر ایرانى دو شیوه تازه لعـابسازى پـیدا کرد که به نام مینایى و

هـفت رنگ شناخـته مى شد. براى ساخـتن لعـاب مینایى کوزه گر، خمیر شیشهً قلیایى و رنگیزه ها را در کوره مى گـداخت و به صورت لعـاب مورد نیاز در مى آورد. پس از خنک شدن آن را گـرد مى کردند و هـنگـامى که این لعـاب روى ظرف داده شده و به کـوره برده مى شد رنگـش تـغـیـیـر نمى کرد و نقاش و تـزیـین کار قـبل از وقت مى دانست که لعـاب پس از پخـته شدن، چه رنگى خواهـد داشت و هـمین امر سبب شد که دامنه تعـداد رنگـهـا را گـسترش دهـد.
در سده سیزدهـم اصلاحاتى در لعـاب مینایى پـدید آمد، و به نام لعـابهـاى قلم مویى شناخـته شد. در این شیوه با قـلم مو رنگ لعـابى را که مقـدار اکسید آن زیاد بود روى تـنه ظرفـى که قـبلا در کوره رفـته بود مى زدند و خطوط منـقش آن را مى آراسـتـند. این رنگـهـا در پـخـت دوم مشخصتر مى شد، و سپس ظرف در لعـاب یکـدست فـیروزه اى و یا عاجى فـرو برده شده و براى بار سوم به کوره مى رفـت. چون رنگـیزه هـا را با قلم مو و خیلى رقـیق زده بودند شـُره نمى کرد و لکه دار نمى شد. مراکزى که ظرفـهاى لاجوردینه تهـیه مى کردند، رى و کاشان بودند، على ابن یوسف و ابوطاهـر حسین از کوزه گـران به نام رى بودند.
سفال سازان کاشى در ساختـن محـرابهـا بسیار استاد بودند. قـبلا محـرابهـا را گـچـبرى مى کردند. محـراب کاشى بسیار زیـباست و صدهـا کاشی مینایى و درخشان بزرگ که خوب هـم به هـم سوار شده و اغـلب هـم کـنده کارى شده، محـراب را تـشکـیل مى دهـد. این محـرابهـا نیز نـتـیجه هـمکارى نـزدیک میان سفالساز و نقاش آرایه گـر است. این کـلمات در سنگ نبشه محـراب امامزاده جعـفـر در قـم دیده می شود: “در دهـم ربیع الثـانى 738 (6 نوامبر 1337 میلادی) در

کاشان در کنار سید رکن الدین محمود بن سید زین الدین غضایرى به دست جـناب مستطاب جمال نقاش ساخته شد”.
دو نقاش دیگـر که در آراستن کاشیهاى ستاره اى و ضرب در نامبردارند به تـرتـیب عـبارتـند از: ابوروفظا که در حدود اسل 1200 میلادى مى زیست و دیگـرى طاهـر الدین که در حدود سال 1263 میلادى‌ کار مى کرد. در روى یکـى از کاشى هـایى که از نـقاش نخـستیـن باقى مانـده اسـت این کـلمات خـوانده مى شود: ” در شب هاى میان سه شنبه و چـهـارشنبه، در آخرین روز صفر سال 600 هـجرى ساخـته شد.

دوره ى متـاًخـر اسلامى
هـنگـامى که شاه اسمعـیل در سال 1501 میلادى پس از 850 سال فرمانروایى بـیگـانگـان بر تخت نشست و نخستین شاه دودمان صفـویه گـردید، بزرگى و عظمت ایران آغاز گردید؛ و تا دویست سال ادامه داشت. در زمان شاه عـباس بـزرگ این عـظمت به اوج خود رسید (1587 – 1620 میلادى) آوازه شکوه و جلال دربار شاهـنشاهى او به دربارهـاى اروپا رسید، و سفـیرانى از بسیارى از کشورهـاى اروپا به پایتخت وى یعـنى اصفهـان آمدند.

شاه عـباس خود صنعـتکـار و بازرگـانى باهـوش بود. استادان فن را از امـپـراطورى پهـناور خ

ود جمع کرد و در اصفهان یا پـیرامون آن جاى داد و کارگاهـهـاى صنعـتى شاهى بـیشمارى بنیاد نهـاد. به پـیشه وران جزء و صنایع خصوصى نیز کمک مى کـرد. هـنگـامى که از بازرگـانان و نمایندگـان کمپـانی هـند شرقى هـلـند که دژى در جزیره هـرمز در خلیج فارس داشتـند، شنید که آنها مشغـول تجارت ظروف چینى کشور چـین هـستـند؛ از بازرگـانان چـینى دعـوت کرد که چـینى هاى زیـباى خود را از راه خشکى براى صادرات به اروپا به کشور وى بفـرستـند و بدین ترتـیب

کمپـانى هـلندی را از مـیدان خارج کرد. خود شاه گـردآورنده تعـداد زیادى ظروف زیـباى چـینى بود؛ مجـموعـه چـینـی هـاى وى هـنوز در آرامگـاه خانواده شیخ صفى در اردبـیل وجود دارد. این امر نفوذ صنعـت چـین را دوباره برگـرداند و سفال سازان ایرانى بار دگـر در کار چـینى سازى کوشیدند و شیوه کار کاشان را کامل کردند و کائولین سفید نرمی را که در نائین و عـلى آباد پـیدا شده بود بکار بردند و با لعـاب خـمیر شیشه قلیایى که قـبلا گـفته شد درهـم آمیخـتـند.

مقاله اندازه گیری بهره وری فایل ورد (word)

مقاله اندازه گیری بهره وری فایل ورد (word) دارای 79 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله اندازه گیری بهره وری فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله اندازه گیری بهره وری فایل ورد (word)

تعریف اندازه گیری بهره وری
کارآیی، اثر بخشی، و بهره وری
چرا بهره وری اندازه گیری می‌شود
مبانی اندازه گیری بهره وری
عناصر مقیاس‌های بهره وری
داده‌ها
مشتریان
داده‌های موقتی
نهاده‌ها
سطوح تحلیل
نشان دادن بهبود بهره وری یا نسبت‌های بهره وری
انواع کلی مقیاس‌ها
مقیاس‌های ناقص در مقابل مقیاس‌های کامل
چهار ضابطه برای اثر بخشی اندازه گیری
کیفیت
کیفیت کلی
کیفیت و مشتری
مأموریت و اهداف
پاداش و انگیزه
درگیر کردن کارکنان در امور سازمان
داده ها در اندازه گیری بهره وری
تعریف داده ها
نهاده ها
انواع مقیاس داده ها
فنون اندازه گیری داده ها
اندازه گیری نهاده ها
تعریف نهاده ها
میزان بهره وری در سال
میزان بهره وری در سال
میزان بهره وری در سال
میزان بهره وری در سال
منابع و ماخذ

تعریف اندازه گیری بهره وری

به طور خلاصه، بهره وری نتایجی را به عنوان کارکردی از تلاش منعکس می‌کند. وقتی که بهره وری افزایش می‌یابد، این معنا را می‌دهد که نتایجی بیشتر از میزانی معین از تلاش به دست آمده‌اند. در معنای کلاسیک، بهره وری به عنوان یک نسبت تعریف می‌شود یعنی داده یک تلاش (کار) بر نهاده‌های (کار، انرژی و غیره) لازم برای تولید آن داده تقسیم می‌شود. چند مثال را در نظر بگیرید تعداد بوشل‌های ذرت را می‌توان به عنوان یک داده کلیدی از عملکرد یک مزرعه تلقی کرد. زمان و کار مزرعه دار را می‌توان نهاده به حساب آورد. تعداد قطعاتی را که کارگران خط تولید می‌سازند می‌توان داده فرض کرد، و نهاده می‌تواند مدت زمانی باشد که یک کارگر در خط تولید تعدادی قطعه تولید می‌کند. در اینجا مثال‌های بیشتری از مقیاس‌های بهره وری از محیط‌های مختلف ذکر شده‌اند

تعداد صفحات تایپ شده                تعداد واگن‌های باری تخلیه شده

ساعات خدمت منشی گری              تعداد کارگران، لیفت تراک‌ها

تعداد دانشجویان تعلیم دیده               تعداد مشتریانی که خدمات دریافت کرده‌اند

ساعات کار شرکت خدمت دهنده      مقدار نیروی برق مصرف شده

توجه کنید که هر یک از مقیاس‌های بهره وری به عنوان یک نسبت بیان می‌شود. برای مثال، زمانی که یک منشی 20 صفحه (داده) را در یک ساعت کار (نهاده) تایپ می‌کند، بهره وری او بیست عنوان می‌شود. اگر او یک دوره ماشین نویسی سریع را آموزش ببیند یا از یک دستگاه جدید حروف نگار رایانه‌ای با سرعت زیاد استفاده کند، و در نتیجه حالا بتواند 30 صفحه در ساعت تایپ کند، مقیاس 30 (30 صفحه تقسیم بر یک ساعت) خواهد شد

احتمالاً رهبران سازمانی آینده نیازمند خواهند بود تا اندازه گیری بهره وری را خیلی خوب بفهمند و بتوانند آن را به آسانی به دیگران تعلیم دهند. به علاوه، مربیان، مشاوران توسعه سازمانی و پژوهشگران امور سازمانی باید خودشان را با مهارت‌ها و دانش‌های مورد نیاز برای اندازه گرفتن و فهمیدن محیط بهره وری مجهز کنند

 

 

کارآیی، اثر بخشی، و بهره وری

یکی از مفاهیم مرتبط با اندازه گیری بهره وری مفهوم تولید «اثر بخش» و تولید «کارآمد» است. تولید اثر بخش فرآیندی است که نتایج مطلوب را به وجود می‌آورد. یک سازمان ممکن است به طور اثر بخشی محصولاتی بیشتر تولید کند یا خدماتی بیشتر ارائه دهد. برای مثال، یک لبنیات فروشی ممکن است ده درصد بیشتر بستنی در هفته تولید کنند. یک مؤسسه خدماتی ممکن است تعداد خانه‌هایی را که نظافت می‌کند ماهانه تا 15 درصد افزایش دهد. در هر دو مورد تولید اثر بخش افزایش یافته است. به هر حال، همان افزایش‌های اثر بخش در داده ممکن است به  قیمت سطح بسیار بالاتری از نهاده به دست آمده باشد. ده درصد اضافه تولید بستنی ممکن است به قیمت 15 درصد افزایش در سرمایه برای پرداخت هزینه‌های خودروی مؤسسه مزبور و 5 درصد افزایش در هزینه‌های مستقیم کارگر کسب شده باشد. در این مثال‌ها، در حالی که تولید اثر بخش بالا رفته، بهره وری کل سازمان پایین آمده است، صرفاً به این علت که نهاده‌های مورد نیاز برای تولید داده‌ها سریع تر از تولید اثر بخش صعود کرده است. در حالی که هر دو مثال دستیابی به تولید اثر بخش مطلوب (افزایش داده‌ها) را نشان می‌دهد، مصرف نهاده‌های افزایش یافته در واقع سبب شده است تا سازمان بهره وری کمتری داشته باشد

تولید کارآمد نشان دهنده دستیابی به داده‌های مطلوب با حداقل نهاده‌هاست. این موضوع در ابتدا این طور به نظر می‌رسد که بهره وری در بالاترین سطح خود می‌باشد، در حالی که کارآیی و بهره وری از نزدیک به یکدیگر مرتبند. تولید کارآمد بهترین بهره وری را تضمین نمی‌کند. برای مثال، یک تولید کننده لباس ممکن است 100 کت اسپورت در روز تولید کند، ولی همین کار را ممکن است با پنج کارگر کمتر از آن تعدادی که یک ماه  قبل برای تولید آن 100 کت نیاز داشت انجام دهد. ولی اگر تقلیل در نهاده کار سبب افزایش میزان نقص در کت‌های اسپورت شودیعنی از 2 کت به 7 کت  در هر 100 کت برسد، در این کاسبی چیزی عاید نشده است. در حقیقت، هزینه دوباره کاری یا نرخ دور ریز کت‌های ناقص ممکن است بالاتر از میزان هزینه تقلیل یافته نهاده باشد که به علت صرفه جویی در پنج کارگر حاصل شده است. همچنین توجه کنید، که حتی اگر میزان نقص کت‌ها قابل قبول باشد، آنها ممکن است از مد افتاده یا فاقد ردیف اندازه قابل فروش به مقدار کافی باشند. اگر هزینه‌های تقلیل یافته کار نیز منجر به کیفیت پایین تر بشود، تولید ممکن است کارآمدتر باشد. ولی بهره وری زمان آسیب ببیند. در سازمان‌های خلاق، اثر بخشی و کارآیی باید دست در دست یکدیگر حرکت کنند. سازمان‌ها برای مدتی کوتاه می‌توانند بدون کارآیی خوب دوام آورند اما بدون اثر بخشی معمولاً از بین خواهند رفت

دومین مفهوم مرتبط با اندازه گیری بهره وری مفهوم کار «سخت تر» در مقابل کار «هوشمندانه تر» است عده‌ای می‌گویند بهره وری سخت تر کار کردن نیست، در واقع هوشمندانه تر کردن است. میان سخت تر و هوشمندانه تر کار کردن تفاوت وجود دارد. برای مثال، شناگری را در نظر بگیرید که آموزش بسیار دشواری دیده است تا به بالاترین مقام قهرمانی برسد. این شناگر نمی‌تواند سخت تر کار کند چون به بالاترین سطح تلاش خود رسیده است. ولی اگر یک مربی زرنگ بتواند روش جدیدی از چرخیدن در حال شنا را به او یاد بدهد که باعث تقلیل زمان تلف شده در آب شود، و بتواند به او آموزش دهد تا در شیرجه مدتی بیشتر زیر آب باقی بماند (در زیر آب کارآیی هیدرودینامیک بیشتر است)، بنابراین شناگر می‌تواند بدون آن که سخت تر کار کند مدت مسابقه‌اش را کاهش دهد مقدار تلاش او در طول یک مسابقه ثابت خواهد ماند، ولی زمان‌های (داده) مسابقه‌اش بهتر خواهند شد، بدین ترتیب این شناگر افزایشی در بهره وری خواهد داشت. در بهره وری می‌شوند یا نه، چالشی برای متخصصان اندازه گیری است

در سال‌های اخیر، شاهد استفاده‌های بسیار از فن آوری جدید و شیوه‌های بدیع برای «هوشمندانه تر کار کردن» در شرکت‌های تولیدی بوده‌ایم. کاهش موجودی مواد خام و از این رهگذر کاهش هزینه انبارداری، یا استفاده از رایانه‌ها در برنامه ریزی تولید برای تأمین تقاضاهای حمل (بدین وسیله کاهش هزینه‌های انبارداری برای کالاهای ساخته شده) تنها دو مثال از میان مثال‌های بی شمار است. اخیراً ما با یک تولید کننده بزرگ و معروف کار کردیم که مواد شوینده خانگی تولید می‌کند. در آنجا کارکنان و دستگاه‌ها تا حد امکان سخت کار می‌کردند و این شرکت واحدهایی (از کالا) را در حداکثر ظرفیتش تولید می‌کرد. ولی چون محصولات این شرکت به سرعت فروش می‌رفت، ظرفیت تولیدش با قابلیت فروش تولیدات خود برابری نمی‌کرد. بدیهی بود که کار کردن سخت تر نمی‌توانست یک راه حل برای آنها باشد. کارکنان این شرکت نمی‌توانستند سخت تر از آن کار کنند، بنابراین تصمیم گرفتند که هوشمندانه تر کار کردن را به عنوان تنها راه افزایش بهره وری اتخاذ کنند. با اندیشیدن و طراحی دوباره در زمینه روش‌های صنعتی خود توانستند محصولاتشان را در طی یک دوره پنج ساله با همان مقدار نهاده قبلی تقریباً تا 40 درصد افزایش دهند. یک روش جدید، تهیه فهرست موجودی کالا «به روز» است، سیستمی برای نگهداری موجودی مواد خام و کالاهای ساخته شده در یک حداقل مطلق (آوردن کالاهای ساخته شده به انبار و فروش آنها در همان روز یک امر آرمانی است) روش دیگر «تقلیل مراحل کار» است، سیستم حذف بسته‌های موادی که در انتظار رفتن از یک مرحله به مرحله بعدی هستند (در وضع مطلوب، قطعه‌ای که از یک دستگاه بیرون می‌آید فوراً به درون دستگاه بعدی می‌رود). اشخاصی که این سیستم‌ها را بکار برده‌اند دریافته‌اند تلاش کاری‌شان تقلیل یافته است، ولی مهم تر از آن توانایی افزایش یافته آنان در اندیشیدن نقادانه و مشکل گشایی است (Simers, Priest, and Gary 1989)

هوشمندانه تر کار کردن چیزی نیست که فقط در سطوح بالاتر مدیریت رخ دهد. بنیس و نامس (Bennis and Namus, 1985) در کتابشان، درباره رهبری، می‌گویند مدیران باید به اشخاص در سطوح پایین تر سازمان این اختیار را بدهند که آنها تصمیم بگیرند چگونه می‌توانند به بهترین وجه کارشان را انجام دهند. اختیار دادن به اشخاصی که کار خود را به بهترین وجه می‌شناسند یک راه رسیدن به اهداف «هوشمندانه تر کار کردن» است. مدیران در شرکت‌های مختلف دریافته‌اند اشخاصی که بهترین وجه می‌دانند چگونه می‌‌توان کارها را با کارآمدی بیشتر انجام داد کسانی هستند که اکنون آن کار را انجام می‌دهند. اختیار دادن به کارگران تولید برای انجام آن چیزهایی که آنها را قادر می‌سازد هوشمندانه تر کار کنند وسیله‌ای بسیار نیرومند در افزایش بهره وری است

پژوهشگران پژوهش‌های کاربردی، متخصصان آموزش، و دیگران نقش کلیدی در فرآیند «اختیار دادن» بازی می‌کنند. همزمان با آزمودن شیوه‌های جدید، پژوهش عملی باید انجام گیرد تا نتایج ارزیابی شوند، و به تجدید نظر در فرآیندها کمک شود. هنگامی که فنون جدید بسط می‌یابند و برای گزینش متداول آماده می‌شوند، تلاش‌های ارزشیابی باید اجرا و اثر آن فنون را دنبال کنند تا تعدیل‌ها و پالایش‌های دائمی انجام گیرد. این تلا‌ش‌ها باید اطمینان دهند پس خوری را که کارگران برای نگهداشتن اهداف بهره وری در صف مقدم به آن نیاز دارند به سهولت تأمین می‌شود

چرا بهره وری اندازه گیری می‌شود

نیازها و شرایطی بسیار استثنایی وجود دارند که تلاش‌های اندازه گیری بهره وری را تسریع می‌کنند ولی تقریبا هدف دراز مدت همواره افزایش بهره وری است. برخی از کاربردهای فراوان تر اندازه گیری بهره وری که ما در کارمان به آنها توجه کرده‌ایم عبارتند از

تشخیص کاهش بهره وری با «هشدار اولیه»

مقایسه بهره وری در میان افراد، واحدها، سازمان‌ها، و صنعت برای اتخاذ تصمیمات مدیریت

پیوند مدیریت و کار در تلاش‌های بهبود بهره وری برای ایجاد آگاهی و مسئولیت مشترک

نمایش دستاوردهای بهره وری به سهامداران علاقه مند

انجام پژوهش و ارزشیابی مرتبط با روش‌های جدید یا آزمایشی

حمایت از طرح‌های انگیزه و پاداش با اطلاعات عینی بهره وری

شرکت‌هایی که اندازه گیری و بهبود بهره وری را جدی گرفته‌اند به منافع بسیار آن پی برده‌اند. سوی آنی از این امر داشتن ظرفیت تشخیص کاهش بهره وری در مراحل ابتدایی است. مثال یک بازاریاب تلفنی را در نظر بگیرید که تعداد تلفن‌هایی را که او باید برای فروش کالا به مردم می‌زد در یک دوره چهار روزه تنزل شدید نشان داد. سرپرست (سوپروایزر) بخش فروشندگی فوراً تلفنی توانست دریابد مسأله‌ای وجود دارد که نیازمند چاره جویی است. با کنترل اطلاعات بهره وری سرپرست مزبور توانست پیش از آن که آن مسأله برای بازاریاب به یک روش جا افتاده مبدل شود آن را حل کند. در وضعیتی دیگر، کارگران یک کارخانه با استفاده از آمار ساده برای پی گیری بهره وری دستگاه‌هایی که با آنها کار می‌کردند، متوجه شدند تعداد قطعات معیوب در طی دو روز تا 5 درصد افزایش یافته است. با استفاده از این مقیاس‌های بهره وری، کارگران دریافتند که برای پایین آوردن تعداد قطعات معیوب و بازگرداندن این تعداد به سطح پایین قبلی باید قالب‌ها و درجات فشار دستگاه‌ها را بررسی و بازدید کنند

مقاله مدل ها و استراتژی های ماتریس فایل ورد (word)

مقاله مدل ها و استراتژی های ماتریس فایل ورد (word) دارای 38 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله مدل ها و استراتژی های ماتریس فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله مدل ها و استراتژی های ماتریس فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله مدل ها و استراتژی های ماتریس فایل ورد (word) :

مدل ها و استراتژی های ماتریس

فهرست:
مقدمه
مدلها و استراتژی ماتریس
ارزیابی عملکرد
مدل سینک و تاتل (1989)
ماتریس عملکرد (1989)
مدل نتایج و تعیین کننده ها (1991)
هرم عملکرد (1991)
کارت امتیازدهی متوازن (1992)
مدل ماتریس استراتژی اصلی
مدل ماتریس پورت فولیو
ویژگیهای ماتریس های پورت فولیو
ماتریس داخلی و خارجی
مدل گروه مشاوره ای بوستون 4(ماتریس BCG )
مدل شرکت جنرال الکتریک (GE):
ماتریس تهدیدات، فرصت ها، نقاط قوت و نقاط ضعف( SWOT)
ماتریس داخلی و خارجی (IE) (4)
ماتریس ارزیابی موقعیت و اقدام استراتژیک (Space)11
ماتریس داخلی و خارجی ( IE )
ماتریس BCG و GE
ماتریـس کاتـلر و آنسـوف

منبع:
http://www.sanatekhodro.com

مقدمه
فقدان ساختار علمی در انتقال استراتژی‌های تدوین شده به سطوح تصمیم‌گیری پایین سازمان، باعث بروز مسائلی در بخش صنایع تولیدی می‌شود. ادبیات استراتژی‌های آکادمیک، بیانگر مفاهیم و روش‌های تدوین استراتژی‌ها از دیدگاه بازار است، در حالی که بین تدوین استراتژی‌ها و اجرای آنها، اغلب شکافی آشکار بروز می‌کند.

هدف مقاله حاضر، ارائه نوعی مدل تصمیم‌گیری است که بین مفاهیم استراتژی‌های تولیدی و تصمیم‌گیری‌های استراتژیک، مطابق با اصول جریان سیستم‌های تولیدی، ارتباط برقرار کند. نتیجه مقاله، بیانگر انتقال استراتژی‌ها از سطوح تصمیمات استراتژیک به سطوح تصمیم‌گیری براساس اصول جریان زیرسیستم‌هاست.

براساس تحقیقات آکادمیک انجام شده، الگوی تصمیم‌گیری‌های استراتژیک می‌بایستی در حوزه‌های مختلف و براساس فرایند تدوین استراتژی‌های تولید، ایجاد شود. در دیدگاه بالا به پایین، تصمیمات استراتژیک براساس موقعیت کسب و کار و محیط بازار، اتخاذ می‌شوند. روش هدایت مدیریت از طریق تدوین استراتژی، مستلزم تلاش فراوان است.

در عین حال، بسیاری از شرکت‌ها دارای روشی ساختارمند برای برقراری ارتباط و اجرای استراتژی‌های خود نیستند. به منظور دستیابی به موفقیت در دنیای واقعی، ایجاد مدلی برای پشتیبانی از اجرای استراتژی‌ها در عمل، از اهمیت خاصی برخوردار است.

هدف از ارائه این مدل تصمیم‌گیری، هدایت استراتژی‌های تولیدی به تصمیمات استراتژیک مبتنی‌بر اصول جریان سیستم‌های تولیدی در سطوح زیر سیستم‌های کارخانه است. این دیدگاه، محدود به طراحی سیستم‌های تولیدی و برنامه‌ریزی و کنترل تولید است.

با توجه به اینکه محتوای استراتژی‌های تولیدی در طراحی سیستم‌های تولیدی و برنامه‌ریزی و کنترل تولید نمایان می‌باشد، این مقاله، بیانگر مدلی کاربردی در تصمیم‌گیری‌های استراتژیک در ارتباط با جریان سیستم‌های تولیدی است.

به دلیل فقدان مدل‌های تصمیم‌گیری، نیاز مدیران به تصمیم‌گیری‌های استراتژیک و تنظیم استانداردهای عملکرد مرتبط با جریان سیستم‌های تولیدی، وجود مدلی جامع ضروری به نظر می‌رسد. این مدل، براساس مصاحبه‌ها، بررسی‌ها و مطالعات گسترده، ایجاد و اصلاح شده و گامی است که اجرا و هدایت آن ضروری است.

مدلها و استراتژی ماتریس
در دو دهه اخیر ، مدیریت عملکرد سازمانی به یکی از موضوعهای مورد توجه و جذاب تبدیل شده است و این تمایل هم در زمینه‌های تحقیقاتی و هم در زمینه های کاربردی به بروز نوآوریهای بسیاری منجر شده است(5) .

لذا در این مقاله پس از تعریف ارزیابی عملکرد سازمانی و دلایل آن، برخی چارچوبها و متدهای نوین در این زمینه را معرفی کرده و نقاط قوت و ضعف هر یک را بیان خواهیم کرد.

ارزیابی عملکرد یکی از مباحث گسترده ای است که دامنه وسیعی از رشته ها و صاحب نظران بر آن اثرگذار بوده اند و گزارشها و مقالات جدیدی درباره آن نوشته شده است. به علاوه بازار نرم افزارهای کاربردی در این زمینه نیز رشد بسیاری کرده است(7).

اما با وجود مدل ها و چارچوبهای فراوان در این زمینه برخی مدل های مفهومی، محققان بیشترین اثر را بر روی شکل دهی این زمینه خاص داشته اند(6) که در این مقاله به معرفی برخی از این چارچوبها و نقاط قوت و ضعف هر یک خواهیم پرداخت. اما به منظور بررسی مدل های ارزیابی عملکرد ارائه تعریفی از آن ضروری است.

ارزیابی عملکرد
ارزیابی عملکرد عبارت است از: «فرایند کمی کردن کارایی و اثربخشی عملیات»(10) که با مروری بر ادبیات موضوع می توان دلایل آن را به سه گروه اصلی زیر تقسیم کرد:
1- اهداف استراتژیک : که شامل مدیریت استراتژیک و تجدید نظر در استراتژی هاست؛
2- اهداف ارتباطی : که شامل کنترل موقعیت فعلی ، نشان دادن مسیر آینده ، ارائه بازخور و الگوبرداری از سازمانهای دیگر است؛

3- اهداف انگیزشی : که شامل تدوین سیستم پاداش و همچنین تشویق بهبود و یادگیری است.
مسئله ارزیابی عملکرد (عامل موردبررسی و روش ارزیابی) سالیان زیادی است که محققان و کاربران را به چالش واداشته است.

سازمانهای تجاری در گذشته از شاخصهای مالی به عنوان تنها ابزار ارزیابی عملکرد استفاده می کردند تا اینکه جانسون و کاپلن در اوایل دهه 1980 پس از بررسی و ارزیابی سیستم های حسابداری مدیریت بسیاری از ناکاراییهای این اطلاعات را برای ارزیابی عملکرد سازمانها نمایان ساختند که این ناکارایی ناشی از افزایش پیچیدگی سازمانها و رقابت بازار بود (4).

لذا استفاده از سیستم های ارزیابی عملکرد (PERFORMANCE MEASUREMENT SYSTEM=PMS) که تنها بر شاخصهای مالی متکی هستند می تواند موجب بروز مشکلاتی برای سازمان شود که برخی از این مشکلات به شرح زیر است: (3)
_ از آنجا که شاخصهای مالی با استراتژی‌های سازمان ارتباط پیدا نمی کنند ممکن است با اهداف استراتژیک سازمان تضاد داشته باشند و موجب پدید آمدن مشکلاتی در تدوین استراتژی شوند . به عنوان مثال افراط در استفاده از «نرخ برگشت سرمایه» می تواند به بهبودهای کوتاه مدت منجر شود.

_ معیارهای سنتی نظیر کارایی هزینه و مطلوبیت ممکن است باعث فشار آمدن به مدیران در جهت توجه به نتایج کوتاه مدت شده و در نتیجه هیچگونه حرکتی به سمت بهبود صورت نگیرد.

_ شاخصهای مالی گزارش دقیقی درباره هزینه فرایندها ، محصولات و مشتریان نمی دهند و تنها بر فرایند کنترل بخشی به جای کل سیستم تاکید دارند.

_ شاخصهای مالی قادر به تشخیص هزینه های کیفی به شکل دقیق و مناسب نیستند و تنها تولید بیشتر را تشویق می کنند.

نواقص و کمبودهای سیستم های سنتی ارزیابی عملکرد به انقلابی در مدیریت عملکرد منجر شد به طوری که محققان و کاربران به سمت خلق سیستم هایی حرکت کردند که اهداف و محیط فعلی را مورد توجه قرار دهند و بدین ترتیب فرایندهای متعددی برای استفاده سازمانهای مختلف ایجاد گردید.

همچنین چارچوبهای بسیاری برای پشتیبانی این فرایندها پیشنهاد شد که هدف اینگونه چارچوبها ، کمک به سازمانها برای ارزیابی درست و شایسته عملکردشان است که در ادامه برخی از مدل های شناخته شده در زمینه ارزیابی عملکرد (فرایندها و چارچوبها) را معرفی کرده و محدودیتها و مزیتهای هر یک را بر می شمریم.

مدل سینک و تاتل (1989)
یکی از رویکردها به سیستم ارزیابی عملکرد مدل «سینک و تاتل» است که در شکل(1) نشان داده شده است. در این مدل ، عملکرد یک سازمان ناشی از روابط پیچیده بین هفت شاخص عملکرد به شرح زیر است:
1- اثر بخشی که عبارت است از «انجام کارهای درست ، در زمان مناسب و با کیفیت مناسب». در عمل اثر بخشی با نسبت خروجی‌های واقعی بر خروجیهای مورد انتظار معرفی می‌شود.

2- کارایی که معنای ساده آن «انجام درست کارها» است و با نسبت مصرف مورد انتظار منابع بر مصرف واقعی تعریف می‌شود.

3- کیفیت که مفهومی گسترده دارد و برای ملموس تر کردن مفهوم کیفیت ، آن را از شش جنبه مختلف بررسی و اندازه گیری می کنند.

4- بهره وری که با تعریف سنتی نسبت خروجی به ورودی معرفی شده است.
5- کیفیت زندگی کاری که بهبود آن کمک زیادی به عملکرد سازمان می کند.
6- نوآوری که یکی از اجزای کلیدی برای بهبود عملکرد است.
7- سودآوری که هدف نهایی هر سازمانی است.

اگرچه نسبت به زمان ارائه این مدل تغییرات بسیاری در صنعت رخ داده است ، اما همچنان این هفت شاخص از اهمیت بالایی در عملکرد سازمان برخوردارند. با وجود این، این مدل دارای یکسری محدودیتهای اساسی نیز هست.

به عنوان مثال در این مدل به «انعطاف پذیری» که یکی از ضروریات بازارهای دهه اخیر است توجهی نمی شود . همچنین محدودیت دیگر مدل بی توجهی به مشتریان سازمان است(12).

ماتریس عملکرد (1989)
«کیگان» در سال 1989 ماتریس عملکرد را معرفی کرد که این ماتریس در شکل (2) نشان داده شده است. نقطه قوت این مدل آن است که جنبه های مختلف عملکرد سازمانی شامل جنبه های مالی و غیر مالی و جنبه های داخلی و خارجی را به صورت یکپارچه مورد توجه قرار می دهد.

اما این مدل به خوبی و به صورت شفاف و آشکار روابط بین جنبه های مختلف عملکرد سازمانی را نشان نمی دهد(11).

مدل نتایج و تعیین کننده ها (1991)
یکی از مدل هایی که مشکل ماتریس عملکرد را مرتفع می سازد ، چارچوب «نتایج و تعیین کننده ها» است. این چارچوب بر این فرض استوار است که دو نوع شاخص عملکرد پایه ، در هر سازمانی وجود دارد. شاخصهایی که به نتایج مربوط می شوند

و آنهایی که بر تعیین کننده های نتایج تمرکز دارند. دلیل این جداسازی و تفکیک بین شاخصها ، نشان دادن این واقعیت است که نتایج به دست آمده، تابعی از عملکرد گذشته کسب و کار بوده و با توجه به تعیین کننده های خاص حاصل می گردند.

به بیان دیگر، نتایج از نوع شاخصهای تاخیردار (LAGGING INDICATOR) هستند در حالی که تعیین کننده ها شاخصهای اساسی و پیشرو هستند. شاخصهای مرب

مقاله برسی راههای مؤثر بر میزان افزایش رغبت و علاقه جهت مطالعه و تحقیق در دانشجویان دانشگاه آزاد ا

مقاله برسی راههای مؤثر بر میزان افزایش رغبت و علاقه جهت مطالعه و تحقیق در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی (واحد رودهن ) فایل ورد (word) دارای 53 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله برسی راههای مؤثر بر میزان افزایش رغبت و علاقه جهت مطالعه و تحقیق در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی (واحد رودهن ) فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله برسی راههای مؤثر بر میزان افزایش رغبت و علاقه جهت مطالعه و تحقیق در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی (واحد رودهن ) فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله برسی راههای مؤثر بر میزان افزایش رغبت و علاقه جهت مطالعه و تحقیق در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی (واحد رودهن ) فایل ورد (word) :

مقدمه:
ایجاد علاقه به مطالعه و تحقیق و تشویق آن مدت زمان طولانی است که در سر لوحه برنامه های توسعه و پیشرفت کتاب قرار گرفته است. اگر چه دانستن آمار بی سوادان دنیا آسان است اما اطلاعاتی مناسب از بزرگسالان با سوادی است که دست به مطالعه کتاب، مجله، روزنامه نمی توانند و از تعداد شاگردان مدارسی که غیر از کتابهای درسی مطالب دیگری نمی خوانند در دست نیست، چرا که خواندن و مطالعه به یک نوع ختم نمی شود بلکه دارای انواع زیادی است که از طرفی عادت به مطالعه با در نظر گرفتن گروه سنی، سطح آموزشی و زمینه های فرهنگی و اجتماعی بسیار متفاوت است( استیگر، ترجمه شکوفی 1377)
در دنیای امروز متغیر قرن بیستم که در هر لحظه در زمینه های متفاوت علمی، هنری، سیاسی، اقتصادی و… یک اتفاق تازه ای پدید می آید اهمیت و ضرورت مطالعه نمودار می شود در این عرصه پر ماجرا انسانها هستند که رقابت می کنند. کتاب و مطالعه و تحقیق در جهان کنونی دیگر کار افراد ویژه ای نیست، حجم اطلاعات و مطالب در شاخه های علمی مختلف به گونه ای است که حتی برای رفع کوچکترین نیاز فردی و یا شغلی باید مقدار زیادی وقت صرف نمود امروزه به اثبات رسیده است کسی که سخن گفتن فرا گرفته باشد به مشکلات نا محدودی فائق آمده که قدرت بزرگترین رایانه های ساخت بشر را پشت سر نهاده است.
بهبود کیفیت خواندن و تحقیق مانند سایر توانائیهای آموختنی امری است که از راه تورین و ممارست حاصل شود(طوسی 1371)
فرا گرفتن به کمال، مستلزم احراز عادت های تازه ای چه در نحوه اندیشه و چه در شیوه های عمل می باشد. امروزه بهبود اوضاع مطالعه و افزایش سرعت خواندن و درک مطلب یکی از اقدامات مهم آموزش به حساب می آید. تحقیقات مربوط به مطالعه و تحقیق که تقریباً شاخه جدیدی از علم می باشد کلیه رمزهایی را از این امر فراهم آورده است که هم برای فرد و هم برای جامعه مفید است. سه عامل لازمه و توفیق در فرا گرفتن است: 1- شایستگی که گاه به عنوان هوش و استعداد از آن یاد می شود.2- علاقه به مطالعه که معمولاً بر اساس ادراک صحیح از اهداف و مقاصد آینده پدید می آید.3- شیوه های مطالعه. ( اوتیس و موریس ترجمه آل رسول 1363)
بیان مسئله
در این پژوهش علاقه به مطالعه و تحقیق به عنوان یک موضوع و مسأله اجتماعی در میان جامعه،خصوصاً منتشر دانشجو مورد بررسی قرار می گیرد مطالعه به مثابه آئینه فرهنگ یک جامعه است به این معنا که مطالعه و تحقیق نمودن و اهمیت آن تا حد زیادی معرف فرهنگ آن جامعه است. مطالعه یک امر اکتسابی است که افراد از طریق مختلف و بر حسب شرایط و محیط اجتماعی و سیاسی خود سبک می کنند متأسفانه در کشور ما حتی در مراکز علمی و آموزشگاهی این مسأله از توجهات مذموم و کافی برخوردار نیست( استیگر ترجمه شکوهی 1377)
در جهان متمدن همه کودکان به آموزشگاه می روند و برخی از آنها به دانشگاه راه می یابند و عده بسیاری که به آموزش رسمی ادامه نمی دهند با گوش دادن به برنامه های رادیویی و خاندن روزنامه و مجلات مورد علاقه خود به نحوی به مطالعه می پردازند. هر طرح کلی ناچار باید فشرده و تا اندازه ای گزیده و چکیده باشد از بررسی کامل فعالیتهای مربوط – مطالعه به یک کتاب بزرگی پیرامون روانشناسی انسانی نیاز دارد تا که پیرامون انسان و طبیعت او به بررسی و پژوهش بپردازد ( میس ترجمه فرهمند پور 1368)
پژوهشگر بر مبنای پژوهشها و تحقیقات انجام شود و منابع موجود در این رابطه مشتاق گشته که تحقیق در این زمینه در بین دانشجویان پسر و دختر رشته مدیریت و برنامه ریزی دانشگاه آزاد اسلامی ( واحد رودهن) انجام دهد تا نقش عوامل مختلف و چتر فلسفی حاکم بر جامعه در این رابطه مشخص و معین نماید.
ضرورت و اهمیت تحقیق
انسان در پی آن است که تا سطح زندگی خود را حفظ و بهبود بخشد. خواست انسان تنها آن نیست که با فرزندان خود زندگی جاودانه کند. بلکه او می خواهد زندگی فرزندانش بهتر از زندگی خود او باشد، دانشجو می خواهد مطالعاتش در خدمت این سطح عالیتر زندگی می باشد و در لذت بردن از زندگی او را کمک کند( میس، ترجمه فرهمند پور 1368)
ضرورت و اهمیتی که تحقیقات در هر زمینه ای دارند بیانگر آن است که می تواند مسأله و مشکلات را هر چه بهتر شناسایی و راهکارهائی برای نشر و توسعه آنها ارائه داد. از آنجا که مطالعه و علاقه به آن نمایانگر فرهنگ و تمدن جامعه و دولت است لذا در این پژوهش تلا ش می شود که با بهره گیری از تمامی امکانات و ابزار مناسب و با استفاده از منابع و کتب علنی مختلف سعی در روشن نمودن مسأله مورد تحقیق نمود تا مسبب حرکتی جهت دار به سوی رشد و پویایی در قشر محصل خصوصاً اقشار دانشجو گردد.
اهداف تحقیق
هدف کلی بررسی راههای مؤثر بر میزان افزایش رغبت و علاقه جهت مطالعه و تحقیق در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی ( واحد رودهن)
اهداف جزئی
1- تعیین میزان رغبت و علاقه دختران و پسران دانشجو به مطالعه و تحقیق.
2- تشخص نمودن عوامل مثبت و منفی در میزان رغبت علاقه دانشجویان نسبت به مطالعه و تحقیق
3- اولویت بندی و درجه بندی عوامل آموزش در تعیین میزان رغبت و علاقه دانشجویان به امر مطالعه و تحقیق
4- شناخت روشهای آموزشی که موجب رغبت و علاقه دانشجویان به مطالعه و تحقیق می گردد.
فرضیه های تحقیق
1- جامعه نقش مهمی در میزان رغبتو علاقه دانشجویان به مطالعه دارد.
2- نقش طبقه بندی اجتماعی دانشجویان در میزان رغبت و علاقه آنها به مطالعه و تحقیق مؤثر است.
3-خانواده از عوامل مهم در ایجاد میزان رغبت و علاقه دانشجویان به مطالعه و تحقیق می شود.
4-مکان و فضای آموزشی مطلوب دانشگاهی موجب افزایش میزان رغبت و علاقه دانشجویان به مطالعه و تحقیق می شود.
5-شرایط تحصیلی نامتناسب موجب کاهش میزان رغبت و علاقه دانشجویان به مطالعه و تحقیق می شود.
6-عدم صلاحیت علمی و علاقه شغلی استادان از عوامل مؤثر در یمران رغبت و علاقه دانشجویان به شمار می رود.
7-رسانه های گروهی و مطبوعات می تواند موجبات افزایش رغلت و علاقه دانشجویان به مطالعه و تحقیق گردند.
سؤالات تحقیق
1-آیا جامعه نقش مهمی در میزان رغبت و علاقه دانشجویان به مطالعه و تحقیق دارد؟
2-آیا نقش جامعه اجتماعی دانشجویان در میزان رغبت و علاقه آنها به مطالعه و تحقیق مؤثر است؟
3-آیا خانواده از عوامل مهم در ایجاد رغبت و علاقه دانشجویان به مطالعه و تحقیق محسوب می شود؟
4-آیا مکان و فضای آموزشی مطلوب دانشگاهها موجب افزایش میزان رغبت و علاقه دانشجویان به مطالعه و تحقیق می شود؟
5-آیا شرایط تحثیلی نامتناسب موجب کاهش رغبت و علاقه دانشجویان به مطالعه و تحقیق می شود؟
6-آیا عدم صلاحیت علمی و علاقه شغلی استادان از عوامل مؤثر در میزان رغبت و علاقه دانشجویان به شمار می رود؟
7-آیا رسانه های گروهی و مطبوعات می توانند موجبات افزایش رغبت و علاقه دانشجویان به مطالعه و تحقیق گردند؟
تعاریف عملیاتی واژه ها
برای روشن شدن موضوع و قابل درک و فهم بودن کلمات و لغات به کار رفته در این پژوهش لازم است به تعاریف چند پیرامون اصطلاحات، رغبت، علاقه، مطالعه و تحقیق بپردازیم.
-رغبت: کلمه رغبت از راغب بودن می آید. یعنی انگیزه و هدفی که به فرد نیرو می دهد جهت انجام کار.
-علاقه: یک آمادگی روانی یا شناختی است که از تمرکز و ترکیب مجموعه ای از احساسات و هیجانها در باره موضوعی معین به وجود می آید.
-مطالعه: مطالعه یا خواندن عبارتست از ارتباط کلی فرد با اطلاعات سمبولیک ـاطلاعاتی که با علائم و ناشنه های گوماگون القا می گردد) موجود در جنبه بصری یادگیری که از طریق 1-تشخیص 2-جذب 3-ادراک (یا ادراک درونی) 4-درک نهایی (ادراک خارجی) 5-ضبط (حفظ) 6-یاآوری 7-ارتباط یا به کارگیری الف – کتبی ب- شفاهی ج – اصور چ- تفکر حاصل می شود.
مطالعه همان خودآموزی است یعنی مطالعه عملی است که خود شخص آن را هدایت می کند.

-تحقیق: عبارتست از یک برنامه و یا مجموعه ای از جستجوهایی است که با اجرای ان محقق قادر می گردد تا به شکل یا مسئله مورد مطالعه پاسخ قابل قبول بگوید. و برای تحقیق و پژوهش محقق مراحل زیادی را می گذراند و از ابزار ئ ئسائل استفاده می کند تا به هدف خود برسد.

به نظر محقق مطالعه و تحقیق شیوه ای است هدایت گرانه و مرتبط با اطلاعات گوناگون که از طریق مختلف درفرآیند یادگیری برای هدفی خاص ایجاد می شود.

هلاصه فصل
در پایان این فصل پژوهشگر لازم می داند ضمن بیان نمودن اهمیت اهداف و موضوع تحقیق بر نقش حساس و کلیدی آن در شرایط و اوضاع کنونی جامعه خویش و جهان بشری اشاره کند. بنیان هر جامعه را علم و دانش تشکیل می دهد و اگر زمانی جامعه در این زمینه دچار کمبود و نقصان گشت کل بنیان آن جامعه دچار تزلزل می گردد، لذا این موضوع با داشتن چنین اهمیتی باید مد نظر همه افراد جامعه قرار گیرد و با گسترش فرهنگ مطالعه در جامعه و شکوفاسازی افراد خصوصاً استعدادهای نهانی سعی در پیشرفت و ترقی کشور و جامعه داشته باشیم و در جهت کمال انسانی گام برداریم.

فصل دوم: پیشینه تحقیق
مقدمه
به طور کلی می توان گفت که خواندن و مطالعه از دیرباز حتی به روایاتی مختلف از زمان خلقت انسان وجود داشت. زمانی که حضرت آدم (ع) به واسطه سرپیچی از فرمان الهی از بهشت بیرون شد پس از سالها ناراحتی و گریه به فرمان خداوند توسط فرشته مقرب الهی به او کلمات استغفار آموخته شد تا بدین وسیله طلب بخشش نماید این حرکت با به وجود آمدن خط در میان انسانها رونق یافت و در پی آن زبانهای مختلف شکل گرفت از طرف دیگر امامان و پیشوایان اهل دین اهمیت و ارزش زیادی نسبت بژه این مسئله داشتند، چنانچه مولای متقیان حضرت علی (ع) می فرماید (هرکس به من جمله ای بیاموزد مرا بنده خویش ساخته است) در هر زمان بسته به سرایط و اوضاع حاکم بر جامعه مطالعه و کسب علم شدت و یا تضعیف می شد. در عصر حاضر (عصر صنعتی شدن) و عصر رونق و پیشرفت آموزش از اولویت خاصی برخوردار است. هر جامعه با اتخاذ نظامها و متدهای آموزشی و پرورش برتر سعی در سبقت و کمال انسانی هستند. جامعه ای پیروز و سربلند خواهد بود که به سلاح علم و دانش برتر و بهتر مجهز باشد و این امر مستلزم مطالعه و تحقیق و آگاهی افراد و جامعه در زمینه های گوناگون است. به نقل از کتب در ورایات معتبر اشتغال به درس و کتاب به زمانهای بسیار قبل برمی گردد. منصب نبوی پس از آدم الوالبشر و فرزندش شیت به حضرت ادریس رسید دو مختصات نبوی و اسم اعظم و مقام وصایت نصیب وی گردید. علت نامگذاری آن حضرت به ادریس نیز در روایات، کثرت اشتغال وی به درس و کتاب ذکر دشه است وی اولین کسی بود که خط نوشت، جامه دوخت و علم خیاطی را تعلیم داد. آن حضرت را منشاء علم بسیاری از علوم مانند نجوم، حساب، هتدسه، هیئت و ; دانسته اند. ادریس (ع) سیاست و اداب تمدن و قوانین ممکلتی را به مردن یاد می داد. همچنین طرز اداره شهرها و ساختمان سازی را به مردن آموخت و بر اثر تعلیمات آن حضرت 188 شهر برروی کره زمین بنا گردید. (قصص قرآن، رسولی محلاتی 1377)
در کشور ایران در 25 سال اخیر توجه بیشتری به مسئله لزوم مطالعه و تحقیق و ایجاد عادات به مطالعه شده است. مقدار کتابخانه های عمومی در شهرها رو به افزایش است با تصویب قانون کتابخانه ها لزوم تشکیل کتابخانه های مدارس ایجاد و اداره استفاده از آن در چند ماه مشخص شد و پیشرفت و ازدیاد آنها تا حدودی تامین شد. اما طبق آخرین آماری که چندی قبل از طرف یونسکو منتشر شده بود میانگین زمان مطالعه در شبانه روز در کشورهای مختلف بیان شده بود. ژاپن و آلمان را 4 ساعت ذکر کرده است و ایران، کشوری که زمانی پرچمدار علم و ادب و خطه دانشمندان و اندیشمندان بوده است این رقم به 2 دقیقه نزول کرده است (دارو، ترجمه حکیم جوادی 1377)

کتاب سازنده توسعه دهنده فرهنگ نخبگان است ادیانی که تا به امروز دوام آورده اند و صاحب کتاب بوده اند و جامعه ای که به کتاب اهمیت و اعتباری می دهد و در نشر و توسعه و توزیع آن سرمایه گذاری می کند، جامعه است که به پژوهش و تحقیق بها می دهد آن جامعه فرهنگی برپا و سازنده دارد. کتاب چه در زمینه شعر و قصه و چه در مضامین آموزشی و علمی می تواند نقض مؤثر در رشد و تربیت صحیح کودکان بازی می کند (خوش نظر، 1372)

محمود حکیمی نویسنده کتاب نوجوانان در باره کتاب این چنین می نویسد: «کتاب خودب می تواند در درک کودکان و نوجوانان شوق پرس و جو و کنجکاوی فراهم کند و او را به جهان انسان بودن یعنی دنیای دانستن و آزاد زیستن رهبری کند» (خوش نظر 1372)

جوامع پویا در ازدیاد کنابخانه ها سهمی دارند وجود کتابخانه منشاء پیشرفت جامعه و انتقال افکار و تجربیات و نجات کشورها از خطرات است کسانیکه اوقات فراغت خود را به کتابخانه کب روند از ضعف و پریشانی روح در امان هستند و آرامش بیشتری در زندگی دارند. کتابخوانی علاوه بر استفاده علمی و اخلاقی بهترین سرگرمی و تفریح سالم است. پیشرفت کشورها را می تواند بتیراژ کتابها و کیفیتع آنها و مقدار مطالعه کنندگان مورد بررسی قرار داد. همچنین می تواند گفت که کتاب رابطه مستقیمی با رشد فرهنگی آن جامعه دارد. برای هرچه بیشتر شرکت کردن دانش آموزان در مسابقات فرهنگی و هنری و نیز شرکت مداوم در کتابخانه های مدارس و یا کتابخانه های عمومی باید انگیزه مطالعه را در آنان ایجاد کنند همچنین کتابخانه های مدارس را در نظر شرکت دانش آموزان در آن فعال کرد.
(رفوث و همکاران ترجمه فرازی 1375)

یکی از اموری که هر جوینده اهل علم و دانش با آنان سر و کار دارد و همواره در طول زندگی به ان نیازمند است مطالعه و تحقیق و تداوم و افزایش معبومات و اطلاعات است. اگر علم و. دانش اندک انسان با مطالعه و فراگیری و تحقیق و جستجو تکمیل نگردد و به آگاهی علم و دانش بگذرد و از حقایق یا عالم هستی با خبر و از آنها بهره مند گردد. در میان اقشار مختلف مردم کسانیکه به امر خطیر و ظریف تعلیم و تربیت و سازندگی و پرورش انسانها سر و کار دارند نیاز بیشتری به مطالعه و کسب علوم و معارف علمی و معنی دارند. (فروث و همکاران ترجمه زازی 1375)
سخنی چند از بزرگان در باره مطالعه کتاب:
کتاب باغ و بوستان دانشمندان است (حضرت علی)
در دنیا لذتی که با لذت مطالعه برابری کند نیست (تولستوی)
هرکه مدرسه ای ایجاد کرد زندانی را خراب کرد (ویکتور هوگو)
کتاب بنیاد تمدن است، کتاب بر عالم تمدن فرمانروائی می کند. (ولتر)
کتاب بوستان خرمی است که گلهای آن از سلیقه بزرگان می روید
کودک، کتاب، مطالعه
در عصر ما، ذکر این نکته که تا چه حد کتاب و کتابخوانی موجبی برای رشد دینی، اخلاقی، فرهنگی . عقلانی آدمی است، نمی نماید. زیرا همه می دانتد که کتابهای مفید و سودمند یکی از مهمترین ابزار رساندن پیام و استقلال فرهنگ و تمدن برشی به نسل دیگر است. با تأییئ نقش مؤثر کتاب در زندگی فردی و اجتماعی و حرکات کمالی آدمی آنچه مهم است وجود نویسندگانی اسن که رسالت و تعهد خود را تسهیل و سیر صعودی کامل انسانی و ارج معنوی اش را احساس کنند و بدانند که چه و چگونه و برای چه کسی کتاب را می نویسند. و بر خوانددگان است که بدانند چه کتابهایی بخوانند و چگونه بخوانند تذکر این نکته لازم و ضروری است که مبادا در میان ضرورت کتاب و کتاخوابی غلو کنیم زیرا باید تا آن حد به کتال خواندن اعتنا داشت که ادمی را از تفکر بازنگیرد و در حقیقت کتاب آدمی را از خود نگیرد (آشوری 1374)

میلورال تبلچور در سال 1969 منشی بخش کودکان انجمن کتابداران امریکا بود توجهش بر امر ترجمه جلب شد و در این مورد دست به تحقیقاتی زد. او در صدد بود نظر اروپائیان را در باره کتابهای انگلیسی و ادبیات امریکا بداند و در ضمن در باره آنچه که امریکا از آثار اروپائی چاپ و منتشر می شد نیز نظریابی کند.

نتیجه این تحقیق معلوم داشت که در دنیای کودکان نیز همیشه بهترین و مناسبترین کتابها مورد استفاده و نشر قرار نگرفته اند (لویتیس و موریس ترجمه آل رسول 1363)

بزرگترها در انتخاب کتاب برای کودکان نیاز نیاز خدامیندانه جامعه بشیتر از نیازها و خواسته های کودکان در نظر دارند و هر یک ذوق و سلیقه ای خاص خود را دارند. و خوش آمدن و بد آمدن آنان از کتابی، غالب بر اساس تجربه و خواسته های بزرگسالی خودشان است به احتیاجات کودکان، حال آنکه با توجه به خصایص کودکان و نوجوانان و نیازهای این مراحل از زندگی آدمی، کتابی مفید است که محتوایضش صلاح آنان را ابلاغ کند و مطلب آن چیزی باشد که در حضور بگنجد و با معاینه و مشاهده بتوان آنان را حاصل کرد شاید این نکته که گفته اند:
بچه ها را در حصار کتاب قرار دهید و با فزونی خاص زمینه را برای علاقمندی آنان به کتاب و کتابخوانی فراهم کنید برای آن است که آنچه به او ارائه می دهیم پسند بزرگترهاست.
حال آنکه کودکان از بدو تولد مطلوباتی دارند که در پی آنها می گردند و آنها را می جویند اگرچه آنچه را که می خواهند به ایشان ارائه دهیم خود به مطالعه راغب خواهند شد آنچه مهم است این است که خواسته های کودکان خیچ گاه رها نشود و غیر از دنیای آنها چیزی موضوع قرار داده نشود. (آدله و درون، ترجمه صراف تهران 1374)

بررسی نتایج تحقیقاتی که در اتریش بر بیش از 40000 شاگرد در مدرسه انجام شد نشان می دهد که یکی از عوامل در پرورش عادان واقعی به مطالعه ارتباط دادن مطالب خواندن است. به مهارت بچه ها در خواندن در مراحل سنی مختلف برای جوابگوئی این نیاز لازن است که:
اولاً: درج مشکل بودن مطالب خواندنی به وسیله یک فرمول خاص معلوم می شود.
ثانیاً: سن خواندن هر شاگرد معلوم شده است سنی که اغلب با سن تقریبی او فرق دارد. (اوتیس و موریس ترجمه آل رسول 1363)
تدارک محیط مناسب برای مطالعه
ایجاد محیطی که بریا مطالعه شخص شما مناسب باشد اهمیت بسیار دارد. عناصر تشکیل دهنده یک محیط کاملاً مناسب بریا مطالعه و تحقیق برای همه یکسان نیست و هرکگس باید خود آنها را کشف و تعیین کند. برای نیل به این مقصود ابتدا باید اطاقی مختص مطالعه تعیین کنید. اطاقی را انتخاب کنید که هر روز در هر صورت امکان در ساعتهای معینی از روز، در اختیار شما باشد، زیرا استفاده از یک مکان ثابت سبب آمادگی ذهنی برای تمرکز حواس در حین مطالعه می شود این اطاق باید دارای شرایطی باشد، آن باید از بروز هر صدا و سایر موجباتی که به از هم گسیختگی حواس می شود دور باشد، جریان هوای تازه در اطاق تأمین باشد، درجه حرارت اطاق را ملایم نگهدارید و برای اطاق مطالعه نور مناسب در نظر بگیرید. میزی که برای مطالعه از آن استفاده می کنید باید راحت و به حد کافی بزرگ و جادار باشد، سطح میز نباید براق باشد چرا که این امر موجب انعکاس نور در چشم و سرانجام سبب خستگی شدید می شود، ایستایی را که موجب انحراف حواس است از روی میز بردارید. برای تحقیق باید محیطی و افرادی را انتخاب کنید که مناسب باشند، بدانید که آن محیط برای تحقیق کار شما محیطی مناسب است و یا آن افراد با شما همکاری دارند یا نه و اطلاعات کافی برای پاسخگویی به سؤالهای شما دارند (اونیس و موریس، ترجمنه آل رسول 1363)

اصول مطالعه و تحقیق و فراگیری بهتر آنها
برای بهبود افزایش توان یادگیری می بایست اصول ذیل را با دقت به اجرا بگذارید 1-اصولی که قبل از مطالعه و تحقیق باید رعایت کرد 2-اصولی که هنگام مطالعه و تحقیق باید رعایت کرد 3-اصولی که باید بعد از مطالعه و تحقیق مراعات کرد. (سیف 1374)

اصول قبل از شروع مطالعه و تحقیق
تعیین دقیق هدف: انگیزه و هدف یکی از مهمترین، عوامل در هر امری است که روند آن را آسان و سریع می کند. بنابراین باید از آغاز مطالعه ای دقیق برای خود هدفی را مشخص کنیم تعیین مدت زمان مطالعه و تحقیق و مقدار مطالعه کتاب: اولین اقدامی که بعد از تعیین هدف انجام می دهیم باید تعیین مدت زمانی باشد که می خواهیم مطالعه و تحقیق نمائیم. چه مقدار از کتاب و درجه زمانی و چه مدت زمانی و چند سؤال برای تحقیق. انتخاب محیط مناسب: یکی از مهمترین عوامل یادگیری و تحقیق تمرکز خواس است. یعنی در هنگام مطالعه ذهن شما باید روی موضوع مورد نظر دقیق باشد و بر آن توجه کند تا با فرآیند یادگیری به خوبی انجام گیرد. و در هنگام تحقیق باید سعی کنید که در مورد موضوع مورد نظر صحبت کنید و از مووضع اصلی منحرفنشوید. اجتناب از پرخوری، سعی کنید قبل از شروع مطالعه، غذای زیاد و سنگین نخورید و با وضعیت جسمانی راحتی به مطالعه بپردازید. (سیف 1374)

اصول هنگام مطالعه و تحقیق
-مطالعه فعالانه: دانش آموز یا دانشجوئی که به منظور یادگیری و به صورت هدفدار مطالعه و تحقیق می کند در واقع برای به نتیجه رسیدن و بهره بردن می کوشد برای یادگیری بهتر باید مطالعه را فعال کند و با کوشش مطالب بیاموزد و با دقت و توجه به امر تحقیق بپردازد. شما با گزینش نکته ها مهم، علامتگذاری، حاشیه نویسی. خلاصه نویسی، حل تمیرنها می توانید خود را فعال و پویا نمائید. حفظ تمرکز و آرامش هنگام مطالعه و تحقیق: مهمترین راه برای درک مطالب، این است که از هیجان زدگی در زمان مطالعه اجتناب ورزید زیرا این امر منجر به عدم تمرکز و درنتیجه عدم فهم مطالب می شود، تقویت حافظه و استراحت: برای درک و فهم فرایند مطالعه باید حافظه خود را از طریق روشهای گوناگون فیزیولوژیکی و فکری تقویت نمائید و با استراحت کوتاه خستگی را رفع و بحران فشار را کم کنید. تخمین مقدار دشواری مطالب و زمان مطالعه و تحقیق: مقدار زمانی که برای مطالعه کتاب و یا تحقیقی که در اختیار دارید و میزان دشواری کتاب و یا آن تحقیق مورد نظر را تخمین بزنید. توجه به هدف شما از مطالعه کتاب و میزان دشواری مطالب شما در طرح یک برنامه مناسب و کنترل صحیح روش مطالعه کمک می کند به طور کلی هدف از خواندن و یا هدف از تحقیق باید مشخص و به مبنای اصول و قواعد خاص انجام گیرد (نصرت 1371)

روشهای مطالعه:
الف) خواندن اجمالی: این نوع روش مبتنی بر یک نمونه گیری سریع از نکات اساسی و صرف نظر کردن از جزئیات است، در این روش، مطالعه در جستجوی نکات کلیدی در باره مواد و ساختمان مطالب و دیدگاه و سبک مولف است، همچنین برای افزایش میزان علاقه خود نسبت به مطالب به طرخ سؤالاتی در مورد مطالب خواندنی بپردازید، این روش دارای فنونی است که به شرح مختصری از آن می پردازیم (سیف 1368)

فنون خواندن اجمالی
1-کشف ساختمان مطالب: پیش از مطالعه کتاب به طور کامل قسمتهیا اصلی کتاب که بر اساس آن مطالب کتاب سازمان یافته اند می پردازیم، همچنین به کشف اندیشه های مهم کتاب توجه می نمائیم. این کار مستلزم اندیشیدن و یا روی کاغذ آوردن یک جلد کامل در باره عنوان و مقدمه و همچنین خلاصه فصل کتاب است 2-بیان هدف: ایا هدف خود را از مطالعه کتاب مشخص کرده اید؟ با چه دقتی می خوانید؟ اگر برای کسب اطلاعات کامل و جامع کتاب را می خوانید سرعت شما باید کمتر از موقعی باشد که به دنبال کسب یک دید کلی از کتاب و یا بریا سرگرمی آن را مطالعه می کنید؟ (سیف 1368)

روش سریع خواندن
روش سریع خواندن مستلزم یک حرکت منظم و همراه با ریتم چشم برروی صفحات است در حالی که روش خواندن اجمالی مبتنی بر یک روش انتخابی و نمونه گیری از مطالب و عبارات اساسی و کلیدی است، این روش خواندن امکان مرور کردن مطالب را به طرز بسیار سریع می سازد، نتیجه این کار، گاهی خیلی وسیع، ولی نه خیلی دقیق از محتوای کتاب با مطالب خواندنی است، هدف از سریع خواندن یک کتاب، کسب یک اشنایی کلی مطالب از طریق مرور کردن با یک سرعت فوق العاده (سیف 1368)

روش خواندن تجسمی
هدف از خواندن تجسمی افزایش دامنه تمرکز حواس و درک عمیق معانی است طرح سؤال در تمام اوقات مفید است، طرح سؤال قبل از خواندن و در ضمن خواندن قدرت پیش بینی و علاقه شما را افزایش می دهد طرح سؤال به هنگام مطالعه، علاقه شما را حفظ می کند و در تجزیه و تحلیل مطالب دشوار به شما کمک می کند، این روش به تمرکز بیشتر حواس و درک عمیق تر معانی به شما کمک می کند. (سیف 1368)

روش خواندن انتقادی
منظور از خواندن انتقادی، قضاوت کردن در مورد درستی، اعتبار، یا ارزش مطالب خواندنی بر اساس ملاکها یا استانداردهای صحیح است، این روش با یک ذهن فعال و پرسنده برای قضاوت کردن صحیح اهمیت فراوان دارد، در این رابطه خواننده می تواند از چند روش استفاده کند. 1-سوال کردن: خواننده با مؤلف یک گفت و شنود برقرار می کند و به کشف علل و مهم بودن مطالب می پردازد. 2-استنباط کردن: خواننده به کشف فرضیه ها، نتیجه گیریها، مفاهیم صنفی مؤلف می پردازد. 3-ربط دادن: خواننده به رابطه بین مطالب یک اثر و همچنین رابطه مطالب و تجربیات خود دست می یابد. (سیف 1368)

روش خواندن عبارت تکراری
اگر خواننده با عبارات و جملاتی که مرتباً در بیان مطالب تکرار می شود. خصوصاً در مورد مطالب علمی می تواند با سهولت بیشتری مفید واقع شود روش عبارت خوانی دو سطح دارد: یکی سطح مکانیکی، دیگری سطح ادراکی، سطح مکانیکی مربوط به عادت دادن چشم برای حرکت سریع از طریق توجه کردن به گروه کلمات، در عوض توقف چشم برروی کلمات هرچچند خواننده بر سطح مکانیکی روش سریع خوانی بیشتر تسلط یابد. در سطح ادراکی میزان فراگیری مطالب برای وی بیشتر می شود از نظر سطح ادراکی خواننده باید به تدریج یادگیرد تا معانی و مفاهیم مطالب خواندنی از ترکیب کلمات یعنی عبارت کسب کند. هدف از روش عبارت خوانی، افزایش سرعت مطالعه است از طریق خواندن عبارت و جملات به عوض خواندن کلمات (سیف 1368)

روش دقیق خواندن
فنون اساسی دقیق خواندن عبارتند از سازمان دادن، مرتب کردن، حاشیه نویسی، علامت گذاری و خلاصه کردن است که به شرح مختصری از هر یک می پردازیم 1-سازمان دادن و مرتب کردن: سازمان دادن مستلزم تعیین سطوح مختلف مطالب از نظر معانی است. با استفاده از این شیوه به فهمیدن بهتر مطالب و یادآوری سریعتر آنها کمک می کند، زیرا از این طریق یادگیرنده نکات اصلی و جزئیات را بهتر یاد می گیرد. 2-علامتگذاری و حاشیه نویسی: آن روشی است که با علامت گذاردن و نوشتن فرها و شانه ها برروی مطالب کتاب. ساختمان مطالب، مشخص می شود. این روش همچنین شامل نوشتن حواشی است که بدان وسیله تداعی، انتقادها و سؤالات شما مشخص میشود. 3-خلاصه کردن: خلاصه یک مرور از مطالبی است که خوانده اید: در واقع بیان مجردی است که از کلمات اصلی به زبان خود شماؤ خلاصه نمودن باعث می شود که درک و فهم ما از مطالب بیشتر شود و همچنین مرور کردن آسان یم شود. هدف از این روش درک مطلب، نگهداری منظم و منطقی در حافظه است (سیف 1368)

مقاله حسابداری در بیمارستانها فایل ورد (word)

مقاله حسابداری در بیمارستانها فایل ورد (word) دارای 36 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله حسابداری در بیمارستانها فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله حسابداری در بیمارستانها فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله حسابداری در بیمارستانها فایل ورد (word) :

حسابداری در بیمارستانها

سیستم ترخیص و هزینه یابی بیمار
در این سیستم سعی شده است تا وضعیت موجود سیستمهای ترخیص و هزینه یابی در بیمارستانهای سازمان تامین اجتماعی بررسی شود. و با قرار گرفتن در متن کار این واحد، امکان سنجی لازم بعمل آید تا سیستمی بهینه با کارآئی و توانایی های بالا ارائه گردد. در سیستم موجود بیمارستانهای تامین اجتماعی واحدی به نام حسابداری وجود دارد که در آن عملیات حسابداری یبمارستان، حسابداری بیماران، حسابداری پزشکان و عملیات ترخیص انجام می گیرد. به دلیل تفکیک کردن سیستمها در طرح جامع بیمارستانی در این مقوله فقط وضعیت موجود واحد ترخیص و هزینه یابی بیماران بررسی شده است.

اهداف سازمان و سیستم
هدف از ایجاد سیستم ترخیص و هزینه یابی بیماران کاهش عملیات دستی و نیز سرعت بخشیدن در کار است. آخرین مرحله از سرویس دهی به بیمار در بخش ترخیص صورت می گیرد. واحد حسابداری واحدی است که علمیاتی چون،‌ حسابداری بیمارستان، حسابداری پزشکان، حسابداری بیماران و ترخیص و هزینه یابی در آن صورت میگیرد. به طور خلاصه در این

سیستم برای بیماران برگه ای که حاوی اطلاعات هویتی آنهاست صادر می شود و ضمیمه پرونده می گردد. هدف کلی و نهایی این سیستم صدور برگه صورت حساب خدمات درمانی بیمار است. این واحد از تمام واحدهای دیگر بیمارستان اطلاعات می گیرد. صحت اطلاعات را مسئول ترخیص تایید می نماید. سپس با اعمال قانونها و تعرفه های درمانی و نیز محاسبات کامپیوتری هزینه نهایی درمان و سهم سازمان و سهم بیمار محاسبه می شود. استفاده از این سیستم همچنین در ارائه اطلاعات مدیریتی، مثل تعداد افراد ترخیص شده در بازه های زمانی مختلف بسیار مفید است.

وظایف اصلی سیستم
از وظایف کلی که در چهار چوب کار این واحد مشخص شده،‌ت رخیص و هزینه یابی بیمار است. در واقع ترخیص بیماران یک نوع چک کردن پرونده بیمار است، ‌برای اطمینان از برداشتن برگه ترخیص از طرف پزشک و یا داشتن شرح عمل و غیره. در این واحد برگه ای کامپیوتری تحت عنوان بگره ترخیص صادر می شود که حاوی اطلاعاتی است که بیمار در بدو ورود به بیمارستان ارائه داده و نیز اطلاعاتی از بخشهای بستری بیمار و در انتها اطلاعاتی مربوط به وضعیت نهایی و تشخیص نهایی پزشک می باشد که تحت فرمی به نامه برگه ترخیص ایجاد می شود.این برگه در پرونده بیمار قرا رمیگیرد. سپس برگه صورت حساب برای بیمار صادر می شود تا هزینه های او به تفکیک و به صورت جزئی مشخص شود و در نهایت جمع کل هزینه ها، ‌سهم سازمان و سهم بیمار مشخص میگردد. از وظایف دیگر این واحد گرفتن آمار از بیماران مرخص شده و نیز پرنمودن فرم بایگانی اطلاعات بیمار است.
صدور صورتحساب بیمار در اسرع وقت از طریق دریافت شماره پرونده

گزارش دقیق از وضعیت هزینه بیمار در هر لحظه
آمار حسابهای رادیولوژی، آزمایشگاه،‌ داروخانه،‌ وسایل مصرفی، فیزیوتراپی، کبالت تراپی و … در یک محدود زمانی
آمار بیماران ترخیص شده بیمه ای یا قراردادی به تفکیک نوع بیمه و قرارداد مربوطه
ایجاد قراردادهای جدید و تعریف هزینه های آنها

صدور صورتحساب بیماران قراردادی و بیمه ای براساس قرارداد آنها
آمار کلی بیماران
آمار پیش پرداخت های بیماران در یک محدوده زمانی
نگهداری تخفیفات اعطائی مدیریت بیمارستان و یا هریک از پزشکان به صورت حساب بیماران

امور حسابداری :

حسابداری بیمارستان وظیفه اصلی دریافت وجه را بر اساس تعرفه های مصوب دولت به عهده دارد. روال مراجعه بیماران به حسابداری از این قرار است:

1- برای مراجعین اورژانس ، هم مراحل اولیه درمان ، بدون مراجعه به حسابداری ، انجام می شود سپس در هنگام خروج، بیمار برای تسویه حساب به حسابداری مراجعه می کند.

2- مراجعین تصادفی ( مجروحین تصادف ها ) درهنگام ورود به بیمارستان ، بدون هیچگونه پرداخت وجهی پذیرش می شوند. این افراد در مدت اقامت دربیمارستان باید گزارشی از مراجع ذیصلاح ارائه دهند که وقوع تصادف را تأیید کند .

3- مراجعین برای بستری شدن در بیمارستان ، ابتدا باید دفترچه بیمه خود را به حسابداری ارائه دهند. این دفترچه به منظور انجام امور بیمه، تا زمان تأیید کارشناس بیمه، نزد حسابداری بیمارستان باقی می ماند.

4- سایر مراجعه کنندگان که برای استفاده از خدمات واحدهای دیگر ( مانند ام آر آی ) به بیمارستان مراجعه می کنند، توسط واحد مورد نظر، برای پرداخت وجه به حسابداری راهنمایی می شوند.

به این نکات توجه فرمایید :

1- هنگام مراجعه به بیمارستان ، حتماً دفترچه بیمه به همراه داشته باشید. درصورتی که تحت پوشش بیمه نیستید، به مددکاری بیمارستان مراجعه فرمایید تا راهنمائی های لازم به شما ارائه شود.

2- درهنگام پرداخت وجه حتماً رسید مهردار صندوق را از صندوقدار دریافت فرمایید.

3- هنگام ترخیص بیمار از بیمارستان ، صورتحساب مهر شده را نیز دریافت فرمایید .

4- استرداد اضافه دریافتی ، طبق بخشنامه ریاست دانشگاه فقط به بیمار و یا بستگان درجه یک بیمار ( با کارت شناسایی معتبر ) امکان پذیر است.
امروزه با صنعتی‌شدن جهان علم حسابداری نیز اهمیت خاصی پیدا می‌کند چرا که بالا بردن توان حسابداری از حالت سنتی و نیمه سنتی به نوع سازمان یافته کلاسیک لازم و ضروریست حسابداری در بیمارستان از جهات مختلف هم برای بخش خصوصی (بیمارستان‌های خصوصی) و هم بخش دولتی از جهت ایجاد درآمد و رفاه اجتماعی (بیمارستان‌های دولتی) مهم است. استفاده از حسابداران مجرب و متخصص و کارآمد در بیمارستان ها می‌تواند تأثیر مهمی در هماهنگی بین پرداخت ها و دریافت‌ها و اطلاع کافی و لازم در مورد تمامی درآمدها و مخارج بیمارستان برای مدیریت کلان و میزان رضایت‌مندی بیماران از چگونگی انجام مراحل حسابداری داشته باشد.

در پایان از زحمات و تلاش‌های بی‌وقفه استاد گرانقدر در جهت اعتلاء و بالا بردن توان علم حسابداری دانشجویان کمال تشکر و امتنان را می‌نمایم و از خداوند بزرگ توفیقات روزافزون را مسعلت می‌نمایم.
شرح مختصری از فرآیند تولیدی یا خدماتی
1 ـ تهیه لیست حقوق جهت پرداختهای پرسنل
2 ـ تنظیم اسناد پرداختی
3 ـ ارائه کسورات پرسنلی و شامل بیمه و بازنشستگی و ;
4 ـ ثبت و نگهداری صورتحسابهای ارسالی به مؤسسات طرف قرارداد و پی گیری کسورات اعمال شده.
نمونه وظائف و مسئولیتها:

ثبت اقلام از روی برگه‌های محاسباتی در دفتر صدور برگه و انتقال آنها به دفاتر روزنامه، معین، اعتبارات و تعهدات و دفتر کل.
ـ تهیه و تنظیم لیست حقوق و اعلامیه بانکی، چک، برگه‌های محاسباتی و کنترل حسابهای مربوطه به منظور رفع اختلاف

ـ رسیدگی به پیش پرداخت‌ها و علی الحسابها و اسناد و مدارک مربوطه از نظر رعایت و اجرای قوانین و مقررات مالی
ـ انجام امور مربوطه به تشخیص و تعیین سرفصل حساب، تهیه تراز عملیات، تهیه و تنظیم حساب ماهانه در موعد مقرر و امضای آنها.
ـ راهنمایی و کنترل کار حسابداران و تقسیم کار بین آنها و بررسی صورتحسابهای تنظیم شده ;;;;;;
اطلاعات مربوط به تنظیم و رسیدگی به اسناد مالی
24 – کارانه (نظام نوین اداره امور بیمارستانها)
مقدمه:

“پرداختن بموقع کارانه پزشکان شاغل در طرح نظام نوین اداره امور بیمارستانها و همچنین حق مشارکت کارکنان، ضمن حفظ جادبه لازم موجب ارتقاء کمی و کیفی ارائه خدمات درمانی به مراجعین می شود” این جمله بخش از نامه 13741/ق – 23/5/87 ریاست محترم دانشگاه به تمامی بیمارستانها و شبکه های بهداشتی درمانی است.
انتظار می رود با اطلاع رسانی از ” انواع کنترل ها و مطابقتها” یی که ناظرین اسناد می نمایند، روسای محترم حسابداری بیمارستانها (شبکه ها) و همچنین تنظیم کنندگان محترم اسناد کارانه، با دقت نظر لازم مانع از “به تاخیر افتادن پرداخت کارانه” شوند.

محل تامین اعتبار اسناد : اعتبارات درآمدهای درمانی بیمارستان/شبکه
مدارک ضمیمه تایید کنندگان ملاحظات
1- فرم نماینده خدمات بالینی تنظیم کننده / رئیس حسابداری / مدیر بیمارستان (شبکه) / اداره درآمد
2- فرم نماینده خدمات سرپایی تنظیم کننده / رئیس حسابداری / مدیر بیمارستان (شبکه) / اداره درآمد
3- فرم نماینده خدمات پاراکلینیکی تنظیم کننده / رئیس حسابداری / مدیر بیمارستان (شبکه)

4- لیست نهایی حق الزحمه پزشکان تنظیم کننده / رئیس حسابداری / مدیر بیمارستان (شبکه) / نماینده مجری کارانه (مهر و امضاء) / بانک عامل
5- فرم های شماره 1، 2 و 3 مربوط به حق مشارکت کارکنان واحدها تنظیم کننده / رئیس حسابداری / مدیر بیمارستان (شبکه) / نماینده مجری کارانه (مهر و امضاء)
6- لیست پرداخت حق مشارکت کارکنان تنظیم کننده / رئیس حسابداری / مدیر بیمارستان (شبکه) / نماینده مجری کارانه (مهر و امضاء) / بانک عامل
7- فرم نماینده کسورات سازمانهای بیمه گر تنظیم کننده / رئیس حسابداری / مدیر بیمارستان (شبکه) / اداره درآمد

8- فرم شماره 3 (لیست درآمد و هزینه بیمارستان) تنظیم کننده / رئیس حسابداری / مدیر بیمارستان (شبکه) / نماینده مجری کارانه (مهر و امضاء) / اداره درآمد
9- فیش مالیات ماشین شده با مهر و امضاء بانک (واریز به حساب سیبا مطابق اطلاعیه اداره کل امور مالیاتی استان خراسان رضوی)

ملاحظات :
مراجعه به بخش کنترلهای عمومی اسناد توصیه می شود.
گردش کار :
1 کنترل و اماده نمودن مستندات کارانه بر اساس فهرست کنترلهای لازم (مطابق جدول زیر) در واحد، حداکثر ظرف مدت یک ماه بعد بمنظور کاهش زمان رسیدگی و واخواهی های احتمالی (حتی در صورت عدم وجود اعتبار لزام جهت پرداخت).
2 ارائه اسناد به اداره درآمد ، بمنظور حصول اطمینان از تطابق اطلاعات ارسالی با مجموع درآمدهای نقدی (فرانشیز و دریافتی از بیماران آزاد) و غیر نقدی (بیمه ها، تقبل هزینه توسط نیکوکاران و ;) .

3 ارائه مستندات کارانه به حسابدار کارشناس نظام نوین (با هماهنگی قبلی) بمنظور کنترل با ضوابط طرح
4 ارائه یک نسخه اضافه به مجری کارانه (از سوابق مستندات بندهای 1 تا 8

فهرست کنترلهای مربوط به اسناد کارانه
ردیف موارد کنترلی

1 اطمینان از معتبر بودن قرارداد کارانه پزشکان متخصص و عمومی مندرج در “لیست نهایی کارکرد پزشک”
2 اطمینان از ارتباط استخدامی پزشک متخصص و عمومی (رسمی / پیمانی / طرحی / ضریب K / قراردادی) مندرج در “لیست نهایی کارکرد پزشک”
3 مطابقت جمع مبلغ کارکرد پزشک در “لیست نهایی کارکرد پزشک” با جمع مبلغ ستون مانده در “نماینده بالینی – محاسبه ارزش خدمات ارائه شده”
4 مطابقت مبلغ جمع ریالی در “لیست نماینده سرپایی” با “لیست پرداخت پزشکان” به تفکیک نوع خدمت

5 مطابقت جمع ستون حق مشارکت کارکنان در ” لیست پرداخت کارکنان” با مبلغ حق مشارکت کارکنان در “فرم شماره 1- خلاصه محاسبه حق مشارکت کارکنان غیر پزشک”
6 مطابقت جمع ستون کارکرد پزشک در “لیست نهایی کارکرد پزشک” با جمع کل “فرم شماره 1 – خلاصه محاسبه حق مشارکت کارکنان غیر پزشک
7 مطابقت جمع مبالغ “فرمهای مختلف پاراکلینیک” با “لیست پرداخت پزشکان” و فرم شماره 1 – نماینده سرپایی و بالینی
8 مطابقت جمع کل امتیازات، ارزش ریالی و مبلغ حق مشارکت در ” فرم شماره 2 – صورتجلسه تعیین سهم حق مشارکت ” با همان مبالغ در ” فرم شماره 1- خلاصه محاسبه حق مشارکت کارکنان غیر پزشک”

9 مطابقت ارزش ریالی هر واحد در”فرم شماره 2 – صورتجلسه تعیین سهم حق مشارکت” با ستون سهمیه ریالی و مقدار K ریالی هر فرد در “فرم تعیین سهمیه حق مشارکت”
10 مطابقت جمع امتیازات در “فرم تعیین سهم حق مشارکت” با مبالغ قابل پرداخت در “فرم نماینده فرمهای ارزشیابی کارکنان”
11 مطابقت ستون های جمع “فرم نماینده ارزشیابی کارکنان” با جمع ستونهای ” لیست پرداخت حق مشارکت کارکنان”
12 مطابقت جمع ستون پزشک، ماما و پزشک، ماما در “فرم ریز کارکرد ماما” با ستونهای مربوطه در “فرم نماینده بالینی” و ” لیست پرداخت پزشکان مربوطه و ماما ها” به تفکیک
13 مطابقت “فرم ارزشیابی کارکنان ماما” با “لیست پرداخت پرسنل ماما”

14 مطابقت “لیست پرداخت پرسنل ماما” با جمع کل کارکرد ماما در “لیست پرداختی پزشکان”
15 مطابقت جمع کسورات به تفکیک خدمت در “لیست نماینده کسورات سازمانهای بیمه گر” با “لیست کسورات مربوط به کارکرد پزشکان از مجموع خدمات بستری”
16 کنترل موردی ( Random ) برخی از پرونده های بیماران بستری و سرپایی با “لیست نماینده بالینی” ، “لیست پرداخت کارکنان” و “گزارش ریز کارکرد پزشکان” در سیستم کارانه بیمارستان

17 مطابقت “لیست بانک” با “فایل txt پرداخت بانک” (بصورت موردی ( Random ) در مورد چند نفر )
18 کنترل جهت حصول اطمینان از عدم تکرار اسامی در “لیست پرداخت کارکنان” و “لیست پرداخت پزشکان” – در صورت تکرار اسامی ارائه صورتجلسه با امضاء مجری کارانه بیمارستان، رئیس حسابداری، مدیر/رئیس بیمارستان مبنی بر از قلم افتادگی یا معوق شدن پرداخت کارانه در ماه مورد نظر
19 کنترل فرم ارزشیابی خدمات بالینی (فرم 24 )

نرم افزار حسابدار بیمارستان
سیستم جامع بالینی ‌‏‌‏TEBSOFTبا پیشرفته ترین تکنیک های برنامه نویسی در زمینه ذخیره و بازیابی اطلاعات طراحی شده است و درکنار زیر سیستم های کارگزینی , صدور حکم , حقوق و دستمزد , انبار , اموال , سیستم مدیریت پرونده پزشکان و سیستم نـگهـداری و کنترل شناسنامه دستگاههای پزشکی, بسته نرم‌افزاری جامع بیمارستانیTEBSOFT را تشکیل داده اند . در ذیل به معرفی خلاصه‌ای از قابلیتهای این سیستم می‌پردازیم .

دانلود بررسی برنامه ریزی تولید اجرای سیستم تولیدی بهنگام JIT فایل ورد (word)

 دانلود بررسی برنامه ریزی تولید اجرای سیستم تولیدی بهنگام JIT فایل ورد (word) دارای 160 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود بررسی برنامه ریزی تولید اجرای سیستم تولیدی بهنگام JIT فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

چکیده پروژه:
نام پروژه: برنامه ریزی تولید( اجرای سیستم تولید بهنگام JIT ).
تولید بهنگام( JUST-IN-TIME : JIT )  امروزه بعنوان یک تکنیک جدید برنامه ریزی تولید و نیز نگرش فلسفی مدیریت بطور گسترده ای با استقبال شرکت ها مواجه شده است.
بطور کلی JIT نوعی فلسفه تولیدی است یا یک هدف بسیار ساده یعنی:' اقلام مورد نیاز را با کیفیت مورد نیاز، به مقدار مورد نیاز و دقیقا در زمان مورد نیاز' تولید کنید.
تقسیم بندی های انجام شده در ادبیات موضوع JIT دامنه گسترده‌ای در برمی‌گیرد
 از جمله :JIT بعنوان یک استراتژی ،JIT بعنوان مدیریت کنترل موجودی ، مجموعه‌های خرید JIT و مدیریت تولید JIT استقرار JIT و ارتباط JIT و منابع انسانی و … که همگی بعنوان مجموعه‌ای از فنون مرتبط با JIT بررسی می‌شود. انچه که در این تحقیق بدان پرداخته شده رویکرد JIT به سیستم های تولیدی و مقوله برنامه ریزی توید است .
JIT را می توان از سه نظر متفاوت مشاهده کرد:
دیدگاه نخست سیستم کنترل کف کارگاه در JIT بوده و به واسطه استفاده از کارت های کابنان نمایان ترین جلوه از رویکرد JIT را دارا می باشد.
دیدگاه دوم ایجاد زمینه مناسب برای بکارگیری کابنان بوده که مجموعه ای از تکنیک در زمینه محصول و فرآیندهای تولیدی است. ایجاد این زمینه، امکان پیاده سازی سیستم کابنان را تضمین می نماید. این مجموعه تکنیک ها شامل طراحی سیستم تولیدی، تمرکز بر روی موارد مرتبط با بازاریابی، فروش، طراحی محصول، مهندسی فرآیند، مهندسی کیفیت، چیدمان کارخانه، و مدیریت تولید بوده، تا اجرای JIT را تسهیل نماید.
سومین و مهمترین دیدگاه یا سطح، فلسفه تولیدی JIT می باشد که پایه و مبنای طراحی، آماده سازی و اجرای سیستم تولیدی JIT مجموعه ای از استراتژهایی اساسی تولیدی می باشد که هنگامی که بکار بسته می شوند پایه سیستم JIT را شکل داده و بکارگیری سیستم کابنان را تسهیل می نمایند.در بخش اول این تحقیق به فلسفه JIT پرداخته شده و اهداف رویکرد JIT را در6مورد ذیل شرح می دهد :
1-    ضایعات صفر
2-    زمان Setup یا آماده سازی صفر
3-    موجودی صفر
4-    حمل و نقل و جابه جایی صفر
5-    از کارافتادگی صفر
6-    زمان پیشبرد صفر
7-    اندازه انباشته یک
در بخش دوم این تحقیق سیستم مورد مطالعه (سیستم برنامه ریزی تولید شرکت رافکو) در وضع موجود ان مورد بحث قرار گرفته بطوریکه در ابتدا به شناخت کلی شرکت و دامنه محصولات و فعالیتهای ان پرداخته شده و سپس MPSموجود مرد بررسی قرارگرفته است .
سر برنامه اصلی تولید  MPSشامل لیست محصولات و افق برنامه ریزی انها برای یک مدت دو ماهه است .
در قسمت های بعدی این بخش خط تولید فعلی شرکت و چیدمان ماشین الات و ایستگاههای مختلف کاری مورد مطالعه قرار گرفته.
  Layoutکارخانه و الگوی جریان مواد در وضع موجودبصورت L شکل است که باتوجه به رویکرد JIT باید به صورت U شکل تغییر یابد این کار با جانمایی مجدد ماشین الات صورت گرفته و layout جدید نیز ترسیم شده.
رویکردJIT به فرایند های تولیدی برعکس رویکردهای سنتی که بصورت فرایندی و کارگاهی بوده بصورت  ایجاد خانواده های محصول و استفاده از تکنولوژی گروهی GT است در تکنولوژی گروهی قطعات با اساس شباهت در برخی ویژگیها مانند شکل-نوع پرداخت مواد – ویژگیهای طراحی و ساخت قطعات تلرانس ها و فرایند های تولیدی مورد نیاز گروه بندی می شوند.
برای خط تولید مورد بحث با توجه به محصولات تولیدی اقدام به تشکیل خانواده های محصول ودر نتیجه بکارگیری از تکنولوژی گروهی GT شده است این کار با مطالعه بر روی فرم های 'روش ساخت یا تکنولوژی ساخت' و همچنین جداول از- به  و توالی فرایندها  انجام گرفته و منجر به تشکیل 5خانواده متفاوت از محصولات شده است که هریک از توالی و فرایندهای مشابهی برخورددار هستند.
در ادامه فرایند برنامه ریزی تولید فعلی شرکت که براساسMRPاست مورد بحث قرار گرفته بطور خلاصه فرایند برنامه ریزی تولید فعلی بر اساس تهیه MPSبرای یک افق زمانی مشخص و سپس تهیه برنامه تولید ماهیانه بر اساس ان است .
بعد از تهیه برنامه تولید ماهیانه برنامه تولید روزانه و سپس برنامه تولید در هر شیفت کاری که به' گراف زمانی تولید' است تهیه می شود در هر قسمت پس تشریح هر بنامه تولید به بحث در مورد نقاط ضعف برنامه فعلی تولید نیز پرداخته شده است .
در بخش سوم این تحقیق به تشریح تکنیک های مورد استفاده برای طراحی یک سیستم تولیدی بر اساس رویکردJIT پرداخته شده است . این تکنیک ها شامل :
1- تکنیک های برنامه ریزی تولید
2- تکنیک هایی برای تسهیل در استفاده از سیستم های ساده کنترل تولید به نام سیستم کابنان
3- طراحی محصول برای سادگی ساخت و مونتاژ   
4- رویکردی برای استفاده از منابع تولید
5- رویه های کنترل و تضمین کیفیت
تکنیک های برنامه ریزی تولید بر اساس رویکرد JIT به طور مفصل مورد بحث قرار گرفته شده .اساس تکنیک های برنامه ریزی تولید بر اساس هموار سازی تولید است . هموار سازی تولید سعی دارد تا تقاضای بازار را به صورتی شکل دهد که با قابلیت های فرایند تولید قابل انطباق گردد. هموار سازی تولید با نگرش JITابتدا به ایجاد تطابق ماهانه می پردازد که صورتی از تطابق میان MPS در طول افق برنامه ریزی تولید و تولید ماهیانه خط بر اساس ظرفیت دستگاه ها است سپس یک برنامه تطابق روزانه ساخته می شود که میزان تولید هر دستگاه برای ایجاد محصول نهایی در یک روز یا طی یک شیفت کاری را با توجه به نوسانات هموار شده تقاضا بدست می دهد.هر دو تکنیک برای برنامه تولید شرکت مورد مطالعه انجام گرفته و جداول ان نیز بطور جداگانه تنظیم گردیده شده است .
تکیک ساده سازی ساخت و مونتاژ    وکاهش زمان پیشبرد محصول شامل کاهش زمان صف وکاهش زمان حمل ونقل است .
کاهش زمان صف با کاهش اندازه بچ های تولیدی و بچ های انتقالی است .در ادامه مطالب با یک مثال عملی از خط تولید شرکت مورد مطالعه این موضوع تشریح شده است این مورد به متفاوت گرفتن اندازه دسته های تولیدی و انتقالی می پردازد و بطوریکه نشان داده شده است با کاهش اندازه دسته های تولیدی و برابر واحد شدن اندازه دسته های انتقالی میان 2 ایستگاه مختلفزمان تولید فعلی به نصف کاهش می یابد .
  تعدل خط تولید و ایجاد برگه های استاندارد عملیاتی از دیگر مواردی است که توضیح داده شده است .برگه های استاندارد عملیاتی شامل زمان استاندارد عملیات وشرح مختصر انجام ان است مقدار بچ تولیدی و مقدار موجودی نیمه ساخته WIPمیان ایستگاه های مختلف تولیدی نیز در این برگه ذکر شده است .این برگه با توجه به مستندات  شرکت مورد مطالعه تهیه شده و مقدار مطلوب WIP وبچ تولیدی نیز در مورد هر ایستگاه بدست امده و در جدول اماده است .
در ادامه بحث به کاهش زمان راه اندازی یا SETUP پرداخته شده بطور کلی بر اساس رویکرد های JIT زمان راه اندازی یا SETUPبالا منشائ اصلی ضایعات تولیدی است بطوریکه حذف یا کاهش زیاد ان باعث ایجاد یک جریان تک واحدی روان میان ایستگاه های مختلف کاری می شود.
در مورد خط تولید مورد بحث به تشریح زمانهای راه اندازی یا SETUP پرداخته شده است بطوریکه برای ماشین الات مختلف زمان راه اندازی یا SETUP بدست امده ونوع ان از نظر درونی یا بیرونی بودن مورد بحث قرار گرفته و در مورد چند ایستگاه کاری راهکارهایی برای کاهش زمان راه اندازی یا SETUP بصورت عملی ذکر گردیده و اجرا نیز شده است .
 در بخش چهارم به طراحی سیستم کانبان برای خط تولید مورد مطالعه پرداخته شده است .
بطور کلی سیستمی که تحویل بموقع را در سطح کف کارگاه اجرا می کند به عنوان سیستم کابنان شناخته شده و کارت های مورد استفاده در آن کارت های کابنان نامیده می شود.
تاکید سیستم کانبان بر مدیریت و برنامه ریزی خط به صورت کششی از اخرین ایستگاه است که این رویکرد با رویکرد MRP که بصورت برنامه ریزی فشاری و هل دادن محصول از ایستگاه اخر به سمت ایستگاه اول است کاملا در تضاد می باشد.
کارت های کانبان به دو صورت کانبان تولید و کانبان برداشت می باشد که هردو کارت برای ایستگاه های مختلف خط تولید مورد مطالعه طراحی شده است . برای اجرای نهایی سیستم کانبان در کف کارگاه باید جریان کارت های کانبان در خط تولید و برای هر ایستگاه کاری طراحی و برای پرسنل تولیدی بطور کامل تشریح شود .
در خط تولید مورد مطالعه جریان کارت های کانبان برای دو ایستگاه متوالی برش و پیش گرم بطور کامل توضیح داده شده است همچنین  جریان کارتهای کانبان برای یک ایستگاه تکی (ایستگاه پیش گرم) نیزمورد بحث قرار گرفته شده است .
 بطور کلی اجرای موثر سیستم کانبان به میزان زیادی وابسته به نظمی دقیق بوده و این امر به نحوه استفاده از کارت های کانبان مربوط می شود. برقراری این نظم نیازمند رویه های تولیدی مستند شده و کارکنان آموزش دیده ای است که از رویه ها آگاه بوده و نسبت به پیاده سازی آنها علاقمند باشند.
در بخش پنجم درباره خرید و تحویل بهنگام مطالبی مورد بحث قرار گرفته . انتخاب عرضه کنندگان یکی از رویکرد های مهم JIT به مقوله خرید بهنگام است .بطور کلی JIT طرفدار انتخاب' بلند مدت'و'منحصر بفرد عرضه کنندگان کالا است بطوریکه این با تفکر سنتی انتخاب عرضه کنندگان که بصورت انتخاب کوتاه مدت و متعدد است در تضاد جدی است .
برهمین اساس معیارهای متعددی برای انتخاب عرضه کنندگان بر اساس رویکردJIT مطرح شده است و در هر مورد توضیحاتی کامل اورده شده است که می توان با تدوین این نکات اجرایی دردستورالعمل های ارزیابی یا انتخاب تامین کنندگان بهبود زیادی در تامین مواد و کالاهای مورد نیاز شرکت داد.

تقدیم به

 تمام کسانی که
      آموخته ها را در'دنیای واقعی'          
    به   'عمل'
         تبدیل می نمایند .

فهرست :

بخش اول  اهداف و رویکرد های سیستم تولید بموقع JIT                     1    
1-1  مقدمه    2
2-1  رویکردها و نگرش ها به JIT    3
3-1  اهداف رویکرد JIT     5
1-3-1  ضایعات صفر     5
2-3-1  موجودی صفر     7
3-3-1  زمان Set up یا آماده سازی صفر     7
4-3-1  زمان پیشبرد صفر 10                 
5-3-1 جابجایی صفر     12
4-1 عناصر کلیدی رویکرد JIT     13
1-4-1 تطابق طرح محصول با تقاضای بازار     14
2-4-1 تعریف خانواده های محصول و تولید جریان مبنا     15
3-4-1 رابطه با تامین کنندگان در محیط JIT      20
بخش دوم   اشنایی باسیستم مورد مطالعه ( شرکت ریخته گر و اهنگر فن اور(رافکو)  ( وضع موجود )23
1-2  مقدمه     24
2-2  معرفی شرکت     24
3-2  واحد های اصلی شرکت(چارت سازمانی)     24
4-2  برنامه اصلی تولید MPS (موجود شرکت)    26
5-2  خط تولید فعلی شرکت     29
6-2  سیستم برنامه ریزی تولید فعلی شرکت     43

بخش سوم   تکنیک های طراحی سیستم تولیدی JIT  52
1-3  مقدمه    53
2-3  تکنیک های طراحی سیستم تولیدی JIT     53
1-2-3  تکنیک های برنامه ریزی تولید    55
الف -1-2-3  تطابق ماهانه    56
ب -1-2-3  تطابق روزانه    61
2-2-3  تکنیک های ساده سازی فرآیند ساخت و کاهش زمان های پیشبرد    63
الف-2-2-3  کاهش زمان صف     67
ب-2-2-3  بچ یا دسته های کوچک تولیدی و انتقالی    68
3-2-3  تعادل خط      71
4-2-3  کنترل خودکار سطح تولید    73
5-2-3  استانداردهای عملیاتی    74
6-2-3  همکاری دو جانبه     78
7-2-3  کاهش زمان حمل و نقل    78
8-2-3  کاهش زمان آماده سازی(Set up)
 9-2-3  رویکرد JIT به زمان انجام فرآیند    79
10-2-3 استفاده از منابع تولیدی    84
الف-10-2-3  نیروی کار انعطاف پذیر    85
ب -10-2-3  تجهیزات انعطاف پذیر    85
11-2-3  طراحی محصول برای سادگی در ساخت و مونتاژ     86
بخش چهارم   طراحی سیستم کانبان شرکت مورد(شرکت رافکو)
    88
1-4  مقدمه     89
2-4  سیستم کانبان    89
3-4  سیستم های کششی وفشاری مدیریت تولید     90
5-4  انواع کارت های کانبان    95
1-5-4  کانبان برداشت    96
2-5-4  کانبان تولید    96
6-4  جریان کارت های کانبان    101
7-4  جریان کارت های کانبان در خط تولید(شرکت مورد مطالعه)    106
8-4  جریان کارت ها ی کانبان در یک ایستگاه کاری    112
9-4  عملکرد کانبان    119
10-4  ارتباط با فروشندگان توسط سیستم کانبان     122
11-4  کانبان به عنوان یک تکنیک بهبود کیفیت    123
بخش پنجم  خرید وتحویل بهنگام    124
1-5  خرید به هنگام     125
2-5  تفاوت بین خرید سنتی و به هنگام     125
3-5  انتخاب عرضه کننده     131
1-3-5  منافع مشتری      131
2-3-5  منافع عرضه کننده     132
4-5  معیار و انتخاب عرضه کنندگان     134
5-5  تحویل به هنگام     142
1-5-5  بهبود تحویل به مشتری از طریق تعریف و حل مشکل    143
2-5-5  بهبود تحویل به مشتری با پیش بینی و برنامه ریزی نیازمندی های توزیع    148
6  منابع    151

چکیده :

تولید بهنگام( JUST-IN-TIME : JIT )  امروزه بعنوان یک تکنیک جدید برنامه ریزی تولید و نیز نگرش فلسفی مدیریت بطور گسترده ای با استقبال شرکت ها مواجه شده است.
بطور کلی JIT نوعی فلسفه تولیدی است یا یک هدف بسیار ساده یعنی:' اقلام مورد نیاز را با کیفیت مورد نیاز، به مقدار مورد نیاز و دقیقا در زمان مورد نیاز' تولید کنید.
تقسیم بندی های انجام شده در ادبیات موضوع JIT دامنه گسترده‌ای در برمی‌گیرد
 از جمله :JIT بعنوان یک استراتژی ،JIT بعنوان مدیریت کنترل موجودی ، مجموعه‌های خرید JIT و مدیریت تولید JIT استقرار JIT و ارتباط JIT و منابع انسانی و … که همگی بعنوان مجموعه‌ای از فنون مرتبط با JIT بررسی می‌شود. انچه که در این مقاله بدان پرداخته شده رویکرد JIT به سیستم های تولیدی و مقوله برنامه ریزی توید است .
 در این تحقیق ضمن بررسی سیستم تولیدی JIT و نظامهای مرتبط با ان به بررسی اهداف تولید بموقع  JITوتکنیک های طراحی سیستم تولیدی JIT  به صورت عملی پرداخته شده است.
در بخش سوم به مطالعه وضعیت موجود سیستم تولیدی یک کارخانه مورد مطالعه ' شرکت ریخته گر و آهنگر  فن آور ( رافکو )'  پرداخته و سپس در بخش چهارم به تطبیق سیستم تولید بهنگام JIT با سیستم تولید شرکت پرداخته شده  بطوریکه تکنیک های طراحی سیستم JITبرای خط تولید شرکت بصورت عملی تشریح شده است .
 حاصل کار اینکه در هر مورد با دادن راهنمائی ها و مشاوره به مدیریت شرکت به اجرای سیستم JIT طراحی شده اقدام گردید.
در بخش چهارم نیز با طراحی سیستم کارت های کانبان( واضح ترین صورت پیاده سازی سیستم JIT) برای خط تولید شرکت مورد مطالعه  اقدام به تشریح کارکرد سیستم کانبان طبق خط تولید فوق گردیده است.
در بخش پنجم نیز مطالبی در مورد خرید و تحویل بهنگام که امور پشتیبانی سیستم تولید بهنگام هستند به اختصار اورده شده است .
    بخش اول :

    اهداف و رویکرد های سیستم
         تولید بموقع JIT

1-1    مقدمه:
با موفقیت کارخانجات ژاپنی در بازارهای جهانی توجه بسیاری از شرکت های غربی به این موفقیت ها معطوف شد. بسیاری معتقدند که سنگ بنای موفقیت ژاپنی ها در تولید JIT(تولید بموقع) است.
 بطور کلی JIT نوعی فلسفه تولیدی است یا یک هدف بسیار ساده یعنی:' اقلام مورد نیاز را با کیفیت مورد نیاز، به مقدار مورد نیاز و دقیقا در زمان مورد نیاز' تولید کنید.
سیستم JIT ابتدا در اوایل دهه 1960 توسط تائیچی اونو در شرکت تویوتا Toyota به عنوان ابزاری برای برآورده ساختن خواسته های مشتری با حداقل تاخیر معرفی و به کار گرفته شد. به همین دلیل تائیچی اونو اغلب به عنوان پدر نظام تولید بهنگام نامیده می شود. این نظام در طول بحران نفتی سال 1973 مورد حسایت وسیعی قرار گرفت و سپس از آن توسط بسیاری از سازمانهای دیگر انتخاب گردید.
این روش بر روی افراد، کارخانجات و سیستم ها متمرکز بود. JIT در آغاز به عنوان روشی برای کاهش سطوح موجودی انبارهای ژاپنی مطرح بود امروزه JIT به یک فلسفه مدیریتی شامل مجموعه ای از علوم و در اختیار گرفتن یک سری از اصول و تکنیک های تولید گسترش یافته است.
 تولید بهنگام در صورتیکه به شکل مناسب در یک سازمان بکار گرفته شود ظرفیت تقویت مزیت رقابتی سازمان را در بازار به شکل اساسی با کاهش اتلاف ها و بهبود کیفیت محصول و بهره وری تولید دارا خواهد بود.
 در ژاپن زمینه های فرهنگی قوی درارتباط با ظهور JIT وجود دارد. توسعه JIT در کارخانجات تولید تویوتا متاثر از همین فرهنگ قوی بوده است. اخلاق کار ژاپنی یکی از این عوامل است. اخلاق سخت کوشی در مدت کوتاهی پس از پایان جنگ جهانی دوم ظهور نمود و به عنوان یک قسمت مکمل در موفقیت اقتصاد ژاپنی ها دیده شد.

2-1  رویکردها و نگرش ها به JIT:
JIT را می توان از سه نظر متفاوت مشاهده کرد:

?    دیدگاه نخست سیستم کنترل کف کارگاه در JIT بوده و به واسطه استفاده از کارت های کابنان نمایان ترین جلوه از رویکرد JIT را دارا می باشد.
 تکنیک کابنان، شروع به تولید و جریان مواد را با هدف تولید مقدار صحیحی از اقلام(و قطعات، زیر مونتاژها یا قطعات خریدنی دقیقا در محل صحیح و دقیقا در زمان صحیح کنترل می نماید.

?    دیدگاه دوم ایجاد زمینه مناسب برای بکارگیری کابنان بوده که مجموعه ای از تکنیک در زمینه محصول و فرآیندهای تولیدی است. ایجاد این زمینه، امکان پیاده سازی سیستم کابنان را تضمین می نماید.
این مجموعه تکنیک ها شامل طراحی سیستم تولیدی، تمرکز بر روی موارد مرتبط با بازاریابی، فروش، طراحی محصول، مهندسی فرآیند، مهندسی کیفیت، چیدمان کارخانه، و مدیریت تولید بوده، تا اجرای JIT را تسهیل نماید.

?    سومین و مهمترین دیدگاه یا سطح، فلسفه تولیدی JIT می باشد که پایه و مبنای طراحی، آماده سازی و اجرای سیستم تولیدی JIT مجموعه ای از استراتژهایی اساسی تولیدی می باشد که هنگامی که بکار بسته می شوند پایه سیستم JIT را شکل داده و بکارگیری سیستم کابنان را تسهیل می نمایند.

در شکل 2-1رویکرد های مختلف JITوپیشتیبانی انها از یکدیگر نشان داده شده است:

شکل2-1


3-1  اهداف رویکرد JIT :
رویکرد JIT در بردارنده تعهد مداوم در دستیابی به کمال در کلیه مراحل طراحی و عملیاتی سیستم های تولیدی است.
JIT می کوشد تا سیستم تولیدی بگونه ای فعالیت کند که محصولا 100% سالم و کاملا اثر بخش تولید کند.
 همانطور که قبلا هم آمد بهترین تعریف برای سیستم JIT همان تولید اقلام مورد نیاز، با کیفیت مورد نیاز و دقیقا در زمان مورد نیاز است

برای بررسی دقیقتر موضوع می توان گفت که اهداف رویکرد JIT بصورت زیر است:


1-    ضایعات صفر
2-    زمان Setup یا آماده سازی صفر
3-    موجودی صفر
4-    حمل و نقل و جابه جایی صفر
5-    از کارافتادگی صفر
6-    زمان پیشبرد صفر
7-    اندازه انباشته یک

 مجموعه اهداف بالا از نظر بسیاری از مهندسین تولید و صنایع که تحت رویکرد سنتی غربی در مورد طراحی و عملیات سیستم های تولید آموزش دیده اند اگر دست یافتنی نباشد. حداقل بسیار بلند پروازانه است.

 همچنین از نظر رویکرد سنتی مدیریت سیستم های تولید در نظر گرفتن اهداف بالا بصورت همزمان و توام غیر معمول است بطوریکه سنتی تولید به تولید جزء نگربوده و هر یک از مسائل تولید را بطور مجزا مورد بررسی قرار می دهد.
 رویکرد JIT حداقل در محدوده اهدافی که برای خود تعیین کرده کل نگر Generalist می باشد.

1-3-1  ضایعات صفر :
در مدیریت سنتی هدف ضایعات صفر خط تولید بندرت در نظر گرفته می شود. در حقیقت تنها مواردی که به کارکنان بخش کیفیت آموزش داده می شد LTPD( درصد قابل قبول معیوبی انباشته) و AQL ها(سطوح کیفیت قابل قبول) بود.

 کنترل کیفیت نیز بر همین ایده طراحی می شد. پیش فرض اساسی این سیستم با در این مطلب است که تولید سطح مشخصی از محصول معیوب اجتناب ناپذیر بوده و به همین علت کلیه تلاش ها باید در راستای دستیابی به این سطح قابل قبول از تطابق با مشخصات و انتظارات مشتری متمرکز گردد.
 این باور با رویکرد JIT در تناقض می باشد. به این ترتیب رویکرد JIT نگرشی را به همراه دارد که در پی دستیابی به کمال در کلیه مراحل فرآیند تولید است


2-3-1  موجودی صفر :
در تفکرهای سنتی تولید موجودی را به دو دسته کلی موجودی های در جریان ساخت(Work In process) WIP و موجودی محصول نهایی انبار شده تقسیم می کردند.

شکل 2-3-1
 در مورد موجودی محصول نهایی در بسیاری از شرایط به به عنوان محافظی در مقابل عرضه کنندگان غیرقابل اطمینان نگریسته می شود.

 در رویکرد سنتی فرض بر اینست که تامین کنندگان خارجی(خارج از کارخانه) غیرقابل اطمینان بوده و ممکن است مواد یا قطعات مورد نظر را بموقع تحویل ندهند. بنابراین سرپرستان کارگاههای تولیدی در مقابل این عدم قطعیت ها و نیز بخش های بازاریابی و فروش برای مقابله با سفارشات غیرمنتظره مشتریان همواره باید موجودی محافظی را به عنوان تضمین عملکرد مناسب خود نگهداری نمایند.
در قسمت طراحی سیستم JIT برای شرکت مورد مطالعه(فصل بعدی) بطور کامل و دقیق به بحث درباره اصول مدیریت کنترل موجودی در نظام بهنگام و روش مدون اجرایی نظام بهنگام در محیط EOQ پرداخته شده است.

 در هر حال تمرکز کارایی تولید بخصوص وقتی کارایی برحسب بکارگیری ماشین آلات و تجهیزات در کارگاه های تولیدی محاسبه می شود سرپرستان و مدیران کارگاه ها را وا می دارد تا تجهیزات و ماشین آلات و مرکز کاری را بطور مداوم مشغول نگه داشته و به تولید اقلامی بپردازند که سفارشی برای آنها وجود نداشته و ممکن اتست در آینده سفارش داده شوند.
 نتیجه چنین بینشی که بدنیال پوشش هزینه های سربار است انباشت موجودی در حدی فرآتر از مقدار می باشد گاهی اوقات ممکن است فشارهایی از جانب مدیریت ارشد برای کاهش سطح موجودی در کارخانه اعمال گردد، اما این فشارها تحت الشعاع جریان حاکم در زمینه افزایش بهره وری و کارائی تولید قرار گرفته و بدین ترتیب مجددا در دام بهره برداری از تجهیزات می افتیم.
 حسابداران به موجودی به عنوان نوعی دارایی که باید در تراز نامه ثبت شود می نگرند.
 مدیران ارشد طبعا مایل به انباشت مقدار زیادی موجودی نیستند ولیکن وقتی آنها احساس می کنند که باید میان کارخانه ای با بهره برداری و سطح موجودی پائین و کارخانه ای با بهره برداری و سطح موجودی بالا یکی را انتخاب کنند نسبت به انتخاب دومی تمایل بیشتری دارند.
 تمامی این باورها با نگرش JIT که موجودی را  بلا( (Evil دانسته و آن را نشانه ای از فقر و ناهماهنگی و اجرای ضعیف سیستم تولید می داند در تضاد می باشند.
3-3-1    زمان Set up یا آماده سازی صفر :
زمان آماده سازی صفر و اندازه انباشته یا بچ تولیدی یک واحدی در ارتباط با هم معنا می دهند یعنی اگر توانستیم آماده سازی را به صفر برسانیم آنگاه هیچ توجیهی برای استفاده از انباشته های بزرگ نداریم و بهتر است بچ های تولیدی را یکی یکی انتخاب کنیم.
 طبق تفکر سنتی مدیریت به رویکرد اندازه سفارش اقتصادی و یا اندازه انباشته اقتصادی کسینه ساختن کل هزینه موجودی با استفاده از ایجاد تعادل میان هزینه نگهداری موجودی و هزینه آماده سازی بود.
  
 انباشته های بسیار بزرگ پائین می شوند اما تعداد دفعات آماده سازی بالایی را در پی خواهند داشت. حال اگر زمان و هزینه های آماده سازی صفر باشند آنگاه اندازه انباشته ای برابر با یک واحد اقتصادی خواهد بود.

 مزایای ناشی از بکارگیری اندازه یک واحدی از دیدگاه موجودی و نیز عملکرد کلی تولید چشمگیر است.
4-3-1  زمان پیشبرد صفر : 
زمان پیشبرد  ساخت عبارتست از کل زمان مورد نیاز پیش بردن عملیات ساخت یک قلم.
 این زمان در برگیرنده زمان آماده سازی زمان صف زمان آماده سازی ماشین، زمان انجام عملیات زمان جابجایی زمان بازرسی و قرار دادن در محل مورد نظر می باشد.


 زمان پیشبرد خرید عبارتست از کل زمان مورد نیاز برای بدست آوردن قلم خریداری شده این زمان شامل زمان خرید، زمان حمل و نقل، دریافت و بازرسی و قرار دادن قطعه در محل مورد نظر می باشد.
 زمانهای پیشبرد باید هم برای اقلام خریدنی از طریق مذاکرات میان مامورین خرید کارخانه با تامین کنندگان مشخص می شود.
 از سوی دیگر زمان های پیشبرد برای اقلام ساختنی براساس تجارب گذشته و با در نظر گرفتن عناصر مختلف تشکیل دهنده زمان پیشبرد مشخص می شود انباشته های کوچک منتهی به زمان های پیشبرد بسیار کوتاه شده و در نتیجه انعطاف پذیری سیستم تولیدی را افزایش می دهند.
?    معمولا اینطور گفته می شود که طول افق برنامه ریزی باید حداقل برابر بزرگترین زمان پیشبرد تجمعی محصول باشد.
 پس زمانهای پیشبرد بلند سیستم تولیدی را وادار می کند تا بر پیش بینی اتکا کرده و محصول را قبل از سفارش مشتری و بعضا برخلاف نظر او تولید نماید.
اندازه انباشته های کوچک وقتی که با زمان پیشبرد کوتاه تلفیق می شوند. سیستم تولیدی را قادر می سازند تا به یک برنامه تولید خاص در افق بلند مدت محدود نبوده و قابلیت تطابق بانواسانات تقاضای بازار در کوتاه مدت را داشته باشد.

برای دستیابی به زمان پیشبرد صفر باید همه عوامل از جمله محصولات سیستم تولیدی و فرآیندهای تولیدی بگونه ای طراحی گردند که پاسخگویی سریع به سفارشات را تسهیل نمایند.
 رویکردهای سنتی طراحی محصول و فرآیند را جدا از هم در نظر می گرفتند. در حالی که فلسفه JIT رویکردی کل نگر را اتخاذ کرده و بر وابستگی متقابل این فعالیت ها تاکید می نماید.
5-3-1 جابجایی صفر
در اکثر موارد عملیات ساخت و مونتاژ دارای تعداد زیادی فعالیت های فاقد ارزش افزوده هستند مثلا در عملیات مونتاژ، عملیاتی مانند تغذیه خط و جابه جایی قطعه فاقد ارزش می باشند.
 اگر قطعات و زیر مونتاژها بتوانند طوری طراحی شوند که تغذیه آنها کمیته گردیده و اگر سیستم های تولیدی طوری طراحی شوند که جابه جایی ها به حداقل برسند، کاهش قابل ملاحظه ای در مسائل و مشکلات مرتبط با مونتاژ و زمان آن حاصل خواهد شد.
 بطور کلی چیدمان مبتنی بر محصول نسبت به چیدمان مبتنی بر فرآیند ارجحیت دارد یک علت این امر مدل های ساده تر جریان مواد در کارخانه در چیدمان محصولی است که کاهی قابل ملاحظه ای در حجم برنامه ریزی و جابجایی مواد دارد.


4-1 عناصر کلیدی رویکرد JIT :
عناصر کلیدی که برای طراحی محصول و سیستم تولیدی در فلسفه JIT مطرح می باشد به شرح زیر است:
?    تطبیق طراحی محصول با تقاضای بازار،
?     تعریف خانواده های محصول و تولید جریان مبنا،
?     رابطه با تولید کنندگان

این سه عنصر را می توان به عنوان بخشی از رویکرد فراگیری دانست که کارخانه را در داخل محیطی مانند شکل 4-1 بعد در نظر می گیرد.

شکل 4-1
 بخش ابتدایی شامل کارخانه و ارتباط آن با مشتریانش در بازار و بخش انتهایی شامل رابطه کارخانه با تامین کنندگان می باشد.

حال به شرح هر یک ازاین عناصر کلیدی می پردازیم:

1-4-1 تطابق طرح محصول با تقاضای بازار :
امروزه حتی با وجود فن ‌آوری های نوین و متنوع تولیدی شرکت ها توانایی هایی فراهم نمودن محصولاتی کاملا سفارشی با قیمت اقتصادی و متناسب با بازار را ندارند.
آنچه که صنایع نیازمند آن هستند درک خواسته های بازار و تا حدی هدایت آن بسمتی است که آنها را قادر به پاسخگویی موثر به بازار سازد این امر در بر دارنده طراحی دامنه ای از محصولات مورد تقاضای بازار است که شامل تنوع قابل قبولی از انتظارات مشتریان باشد.
 این محصولات باید به نحوی طراحی گردند که قابل تولید و تحویل به بازار بوده مشتریان توانایی پرداخت قیمت آنها را داشته باشند. به منظور دستیابی به این هدف لازم است طراحی محصولات به صورت مدولار صورت گیرد
. طراحی مدولار محصول از طریق انتخاب سطح معقولی از تنوع محصول و تلاش برای دستیابی به بیشترین مقدار قطعات و زیر مونتاژهای مشترک در دامنه مورد نظر حاصل می گردد.
 انتخاب دامنه معقولی از تنوع محصول باعث کاهش هزینه های تولید از طریق آماده سازی کمتر، موجودی کمتر، طراحی کمتر قطعات و غیره می گردد.
این رویکرد مشابه مفهوم کارخانه متمرکز است.

2-4-1 تعریف خانواده های محصول و تولید جریان مبنا :
یک شیوه مرسوم برای تعریف خانواده محصول و تولید جریان مبنا رویکرد تکنولوژی گروهی GT است.
 در تکنولوژی گروهی قطعات براساس شباهت در برخی ویژگیها مانند شکل نوع پرداخت مواد، تلرانس ها و فرآیندهای تولیدی مورد نیاز در خانواده ها گروه بندی می شوند.
 تکنولوژی گروهی خانواده های قطعات را براساس ویژگیها طراحی یا ساخت قطعات و گاهی اوقات هر دو ویژگی شکل می دهد.
 استفاده از GT به منظور تعریف خانواده قطعات در JIT به دلایلی چند هائز اهمیت است.
     اولا تکنولوژی گروهی به منظور مساعدت در فرآیند طراحی و کاهش تنوع دوباره کاری های غیرضرور در طراحی محصول بکار گرفته می شود.
      ثانیا تکنولوژی بمنظور تعریف خانواده های محصولات و قطعاتی که قابل تولید در سلول های تولیدی مشخص می باشند بکار می رود.

اثر این سلول های تولیدی تغییر جهت سیستم های تولیدی از چیدمان مبتنی بر فرآیند به سمت چیدمان مبتنی بر محصول یا جریان است. تکنولوژی گروهی به تولید سلولی منتهی می گردد که زمان های پیشبرد کوتاه تر، موجودی های کالای ساخته شده و در جریان ساخت کمتر، برنامه ریزی و کنترل تولید ساده تر و رضایت شغلی بیشتر را نوید می دهد.
ایده تکنولوژی گروهی هر چند در ابتدا در ژاپن شکل نگرفت ولیکن فلسفه آن توسط ژاپنی ها اتخاذ گردیده و در رویکرد JIT بکار گرفته شد.
یکی از آثار بالقوه ایجاد سلول های تولیدی ایجاد الگوهای ساده تر جریان مواد در کارخانه است.
 بدین ترتیب مسئولیت یا با اصطلاح مالکیت یک قطعه یا خانواده ای از قطعات را به یک گروه از کارکنان و سرپرست آنها واگذار می کند.
 این اثرات با در نظر گرفتن تفاوت های میان چیدمان سنتی و عملیاتی کارخانه(فرایند مبنا) و چیدمان تکنولوژی گروهی(محصول- مبنا) به خوبی قابل درک می باشد. در چیدمان عملیاتی یا فرآیندی ماشین ها برحسب عملیات کاری در کروه ها سازماندهی می شوند.
 سرکارگر هر بخش مسئول عملیات یا گروهی از عملیات می باشد. کارکنان تولیدی و سرپرستان آنها مسئول عملیاتی می باشند که بخش انها روی قطعه انجام داده و مسئولیتی در قبال کل قطعه یا محصول مونتاژ شده ندارند.
 با توجه به تنوع قطعات در سیستم های تولید بسته ای مسیری را که دسته ها در میان بخش های مختلف طی می کنند بسیار متفاوت بوده و در نتیجه سیستم جریان مواد بسیار پیچیده می گردد.
 چیدمان محصول مبنا یا GT همانطور که در شکل 2-4- 1 بسیار ساده تر از چیدمان فرآیندی است.

چیدمان کارگاهی یا فرایندی
 
شکل 2-4- 1
چیدمان سلولی یا تکنولوژی گروهی GT شکل 2-2-4- 1
 
 در حقیقت این سادگی خطوط تولیدی مشخصه ای از سیستم JIT بوده که سادگی را جایگزین پیچیدگی کرده است.
در سیستم های تولید دسته ای مسیری که دسته ها در میان بخش های مختلف طی می کنند بسیار متفاوت  بوده و در نتیجه سیستم جریان مواد و توالی عملیات مختلف بسیار پیچیده است.
در چنین سیستم های پیچیده ای تعیین اینکه در هر لحظه از زمان چه فرایندی روی هر دسته انجام می گیرد کار ساده ای نیست.

3-4-1 رابطه با تامین کنندگان در محیط JIT :
JIT محدود به فضای محدود کارخانه تولیدی نبوده بلکه از سویی در برگیرنده مشتریان و از سوی دیگر شرکت های فروشنده است که مواد اولیه و قطعات خریدنی کارخانه را تامین می کنند.
 
3-4- 1شکل
 این رویکرد به دنبال ایجاد روابطی قوی و مداوم با تعداد محدودی از تامین کنندگان است. هدف از ایجاد این روابط فراهم نمودن دانش مورد نیاز تامین کنندگان برای کاهش هزینه های تولیداتشان و کمک به انها در حل مشکلات احتمالی است.
 این امر شامل نگرشی بلند مدت به رابطه خریدار/ تامین کننده بوده و همچنین در بردارنده تعهد در ایجاد رابطه و همکاری پایدار با تامین کنندگان می باشد
. در این نوع رابطه اطلاعات میان خریدار و تامین کنندگان به اشتراک گذاشته شده و هر دو سازمان برای دستیابی به اهداف مشترک فعایت می کنند.
 
اجرای JIT( یعنی پیاده سازی سیستم کانبان) در عملیات خرید باعث بروز سفارشات پی در پی و تحویل های مکرر خواهد گردید.
 هر چه تامین کنندگان به کارخانه خریدار نزدیکتر باشند تحویل های مکرر انباشته های کوچکتر آسان تر خواهد بود و در حالت ایده آل این امر به تامین کننده اجازه می دهد تا پیاده سازی تولید براساس JIT را در کارخانه اش آغاز کرده و با سیستم تولید JIT خیدار نیز پیوند یابد.
 در حالتی که تامین کننده با خریدار فاصله دارد، تکنیک های متعددی می تواند به منظور کاهش هزینه جابجایی بارها بکار گرفته شوند.
?    مانند خریدهای متوالی از چند تامین کننده که هر یک فاصله دوری نسبت به خریدار و فاصله کمی نسبت به هم دارند و هر یک مسئولیت سفارش دیگری را بعهده می گیرد تا ارسال محصول بصورت یکباره انجام گیرد.

 در این نوع سیستم خرید، از یک سو خریدار به خاطر دفعات تحویل مکرر یا بموقع از تامین کننده مسئولیت بزرگی را بر دوش او می گذارد و از سوی دیگر به واسطه تعهدش در ارجاع خریدهایش در یک افق طولانی مدت به همین تامین و ایجاد اطمینان نسبت به اینکه او در اولین فرصت تامین کننده را در جریان mps شرکت قرار خواهد داد، تامین کننده را در بر آورده ساختن تقاضاهای دقیق JIT کمک می نماید.
 شرایط ایده آل موقعی شکل می گیرد که تامین کننده قادر باشد هر بخش از کارخانه اش را در خدمت یک مشتری درآورد و خود شروع به پیاده سازی JIT در درون کارخانه اش بنماید.
 منافع انجام خرید براساس JIT عبارتست از کاهش موجودی های(کالاهای خریداری شده) کاهش دوباره کاری های، کاهش بازرشی ها و کوچک شدن زمان پیشبرد تولید ترکیب همه اینها موجب افزایش سازگاری با(نوسانات) تقاضا و در نتیجه دستیابی به تولید بموقع است.

    بخش دوم :

         اشنایی باسیستم مورد مطالعه
           ( شرکت ریخته گر و اهنگر فن اور(رافکو))
                  ( وضع موجود )

اشنایی باسیستم مورد مطالعه( وضع موجود )
1-2  مقدمه :
در این فصل با استفاده از مطالعات موردی در مورد یکی از کارخانجات کوچک تولیدی ابتدا به شناخت وضع موجود خط تولید و سیستم تولیدی می پردازیم و در ادامه با پیشنهد راهکارهایی که ریشه در فلسفه jit دارد سعی در انطباق سیستم با یک سیستم تولیدی بهنگام jit می کنیم .
2-2  معرفی شرکت :
نام شرکت : شرکت ریخته گر و فن اور (رافکو)
•    سال تاسیس : 1379
•    فعالیت جاری شرکت : فورجکاری قطعات خودرو
•    ظرفیت تولید در سال : 500000 قطعه در سال
•    متراژ زمین : 14000 متر مربع
•    متراژ انبارها : 300 متر مربع
•    متراژ سالنهای تولید : 3000 متر مربع
•    مشتریان عمده : مگاموتور . نساجی تبریز
3-2  واحد های اصلی شرکت(چارت سازمانی) :
واحدهای اصلی شرکت رافکو بنا به چارت سازمانی اورده شده بدین قرار است :
1.    واحد بازرگانی و فروش
2.     واحد مالی اداری
3.    واحد تضمین وکنترل کیفیت
4.    واحد مهندسی وتولید
شرکت ریخته گر آهنگر فن آور (رافکو)
نمودار سازمانی

4-2  برنامه اصلی تولید MPS (موجود شرکت):
فعالیت عمده شرکت فورجکاری قطعات خودرو می باشد .
لیست محصولات تولیدی شرکت با توجه به مشتریان عمده فعلی که شرکت مگاموتورو نساجی تبریزمی باشد شامل 14 عدد محصول است و در جدول ذیل اورده شده است:
شرکت ریخته گر آهنگر فن آور
 (رافکو)
لیست محصولات تولیدی
کد محصول    نام محصول    ردیف
101    دنده 1    1
103    دنده 2    2
117    دنده هرزگرد    3
107    دنده 4    4
109    دنده 5    5
113    دنده عقب    6
123    دنده رینگی    7
105    دنده 3    8
111    دنده محرک 5    9
119    کشوئی 4/3    10
115    دنده پنیون    11
121    کشوئی دنده 5    12
137    شافت اولیه     13
135    شافت ثانویه    14
تولیدات شرکت بر اساس تقاضای رسیده به دفت مرکزی شرکت در تهران صورت می گیرد که اکثرا از همان دو مشتری عمده مگاموتور و نساجی تبریزاست.
با این حال شرکت به طور سفارشی نیز می تواند اقدام به دریافت سفارش و ساخت محصول برای دیگر مشتریان کند .
?    درصفحه بعد بر اساس مشتریان فعلی شرکت برنامه زمانبندی شده اصلی MPS اورده شده این یک برنامه زمانبندی شده بر حسب مقدار وزمان تحویل برای اقلام سطح بالای شرکت است .
چون محصولات شرکت ماهیتا مونتاژی نیستند و فقط تولیدی پیوسته و یکپارچه دارند منظور از اقلام سطح بالا همان محصولات نهایی خط تولید است .
بطور کلی صحت  MPSدر طول افق برنامه ریزی متغییر است داده های برنامه ریزی برای کوتاه مدت دقیق تر و صحیحتر است زیرا این داده ها غالبا متاثر از سفارشات واقعی مشتری نیازهای انبار توزیع و احتیاجات قطعات یدکی تعیین می گردند .
بر همین اساس تغییر MPSی که در کوتاه مدت طراحی شده به ندرت انجام گرفته ودر واقع MPSکوتاه مدت باید به عنوان سفارشات برنامه ریزی شده در نظر گرفته شود .
انچه که در سیستم تولید بر اساس JITدر مورد MPSمهم است تطابق MPSبا یک دوره ماهانه تولید است .در واقع تطابق ماهانه تولید سطح متوسط تولید روزانه برای هر فرایند را مشخص می کند .
در مورد تکنیک تطابق ماهانه و تطابقروزانه در فصل بعد که در مورد تکنیک های طراحی سیستم تولیدی JIT است مطالب تفضیلی اورده شده است .
خوشبختانه افق زمانی MPSشرکت مزبور کوتاه است(2ماه) واین امکان ایجاد برنامه های تطابق ماهانه و روزانه دقیقی را فراهم می کند ...
فهرست مراجع :

 

مراجع فارسی :

1.    تی .سی.ای.چنگ  سوزانپودلسکی' نظام تولید بهنگامJIT'ترجمه سید حسن افتخاریان-حمیده غیاثوند –انتشارات سازمان مدیریت صنعتی-1380
2.    دکتر احمد ماکوئی 'مقدمه ای بر برنامه ریزی تولید' انتشارات ترمه- 1379
3.    جیمی براون .جان هارن .جیمز شیونان 'سیستم های مدیریت تولید با نگرش یکپارچه' ترجمه دکتر مهدی غضنفری وسروش صغیری-تهران-انتشارات دانشگاه علم وصنعت -1379
4.    بدورث دیوید و بیلی جیمز 'سیستم های کنترل تولید جامع' ترجمه میر بهادر قلی اریانژاد و محمد مدرس یزدی- تهران-مرکز نشر دانشگاهی-1374

مراجع لاتین:

1.    Monden.Y.1987'adaptable kanban system help Toyota maintain just in time production' industrial engineering.may29-49

2.    Monden.Y.1983'Toyota production system: practical approach to production management. American institute of industrial engineering.

دانلود بررسی آسیب شناسی اجتماعی فایل ورد (word)

 دانلود بررسی آسیب شناسی اجتماعی فایل ورد (word) دارای 94 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود بررسی آسیب شناسی اجتماعی فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

 

تعریف آسیب شناسی : آسیب شناسی اجتماعی یعنی شناخت ریشه ای بی نظمی های اجتماعی . 

استفاده ازاین واژه به خاطراین است که همانندیهای بین پیکره جامعه ازنظردانشمندان وانشهای اجتماعی وپیکره انسان دردانشهای زیستی وجوددارد.به طوریکه نخستین واحددرجسم انسان سلول است .مجموعه سلولهای یک بافت رابه وجودمی آورد .مانندبافت روده ،معده ،مخاط بینی .

مجموعه ازبافتها اندام رابوجودمی آورندماننداندام :بینایی وغیره .ومجموعه اندام دستگاه رابه وجودمی آورد مانند: دستگاه گوارش ،گردش خون ،دفع ادرارومجموعه چنددستگاه روی هم اورگانسیم موجودزنده یاانسان راسبب می شود.

پس هرانسان ازمجموعه دستگاههای :عصبی ،تنفسی ،گردش خون ،گوارشی ودفع ادرارتشکیل شده است .همین وضعیت درموردجامعه نیزقابل بحث می باشد .به طوریکه سلول درجامعه یک فردمی باشدویک اورگانسیم انسانی کل جامعه می باشد.بافت گروه می باشدودستگاه طبقه اجتماعی .حال همچنان که یک تک سلول دربدن ماشروع به رشدیاتکثیرناموزون بیرون ازقاعده کنداصطلاحاَآن بافت سرطانی شده است .اگرآن سلول رادرمان نکنیم بایستی در انتظارسرطانی شدن کل وجودیک انسان باشیم .به همین ترتیب انتظارمرگ آن فردراداشته باشیم .

درجامعه نیزاگرافرادناراضی مشکل دارناگام ویامحروم پدیدآیندوآنان احساس منفی نسبت به اجتماع خودپیداکنند و تعدادآنهاافزایش یابدآنان بارفتارهای خلافکارانه وضداجتماعی سلامت کل جامعه رانیزبه خطرمی اندازد.بنابراین آسیب شناسی اجتماعی مانندآسیب شناسی وروانشناسی زیستی براین باوراست که پیشگیری ازدرمان آسانتر،ارزانتر وکارآمدترمی باشد.وهمینطورپیشگیری ازپشیمانی بهتراست .وآنگاه کاری منطقی ونتیجه بخش خواهیم داشت که به این پاسخ رسیده باشیم که :چه بکنیم تا مشکلی پدیدنیاید؟به طوریکه درروانشناسی زیستی برای نمونه می گویندکه زیرآفتاب مستقیم زیادقرارنگیرید.خوراکیهای سوخته ،ته دیک سوخته سیب زمینی سوخته رانخوریدمواد شیمیایی راکه به غذاهای کنسروی اضافه می کنندازآنهایی که می توانندسرطان زاباشندازخوردن آنهاپرهیزکنید سیگارنکشید.دربرابرپرتوهای ایکس (x)بیش ازچهاربارقرارنگیریدمانندعکس برداری .تااینجا پیشگیری می باشد یک مرحله بعدازآن چکاپهای شش ماهه ویک ساله است .مثلاَازآنجایی که روی چهل وپنج سال احتمال سرطان پرستات درآقایان زیادمی باشدبه جاست که هرمردچهل وپنج ساله ،سالی یک بارپرستاتش راموردمعاینه قراردهدوهمینطورمیزان اسیدفسقات یا(P,G,A)رااندازه گیری کندتاروشن شودکه دفع پرستات اونگران کننده است یاخیروازآنهایی که خانمها درمعرض سرطان واژون هستندیادرمعرض دستگاه زنانگی می باشندخوبست که سالی یک بارآزمایش پاپ اسمیرراانجام دهندویامعاینه شوندواگرخدایی ناکرده وضعیت نگران کننده ای دربخش پرستاپ درآقایان ودربخش رحم ،پستان ،واژن خانمهاباشندیعنی ملکنتی (یعنی سرطان )تشخیص داده شودحتماَباخارج کردن رحم درخانمهاویابیرون آوردن پرستات درآقایان متاقازتادچارسازی همه سلولهابه ملکنتی یاسرطان پیشگیری کنیم .

پیش ازمتاتازشیمی درمانی انجام می گیردکه درصورت عدم موفقیت ممکن است که فردبمیرد.به همین ترتیب یک جامعه نیزمی تواندمانندفیزیولوژی یک انسان که به کام مرگ می رودسقوط کرده نابودشده واز بین برودبنابراین همچنان که برای پیشگیری ازمرگ های نابهنگام می توان باتوجه به مشاهده های ژنتیکی پیش ازازدواج وتوجه به عوامل دوران بارداری وتغذیه ،بهداشت جسمی نیرومنددرمقابل بیماری داشت .بابرنامه ریزی درزیست اجتماعی تقسیم نسبی عادلانه دارایی ها،توزیع منصفانه وبرنامه ریزی برای متولدین بعدی وپیش بینی کادرمسکن ،بهداشت وغیره برای آنان ازپیدایش افرادضداجتماعی قانون گریز،قانون بسته (زندان )وکسانی که شیشه اتومبیل می شکنند وغیره جلوگیری کرد.

حال که می توانند به جامعه خسارت جبران ناپذیری واردکنندپیشگیری کنیم .